از گذشته تاکنون، انسان‌ها همواره در تلاش بوده‌اند تا روش زندگی خود را شناسایی کرده و آن را مدیریت کنند. حتی دولت‌های مختلف نیز تلاش می‌کنند روی روش زندگی مردم تاثیرگذار باشند.
اما تعریف انواع سبک زندگی و مفهوم‌سازی در رابطه با آن امروزه رنگ دیگری به خود گرفته است.
سبک زندگی آن‌جایی اهمیت پیدا می‌کند که می‌تواند به‌صورت مستقیم روی سلامت افراد تاثیرگذار باشد.
به‌عنوان مثال، اهمیت به تغذیه سالم یکی از انواع سبک‌های زندگی است و در این‌صورت افرادی که به آن اهمیت ندهند، با مشکلاتی مانند اضافه وزن و یا سایر بیماری‌های مربوطه روبرو خواهند شد.
تعریف سبک زندگی
سبک زندگی را می‌توان به‌عنوان روش زندگی خاص یک فرد، یک گروه و یا یک جامعه تعریف کرد.
در این‌صورت می‌توان گفت که سبک‌های زندگی مجموعه‌ای از ارزش‌ها، شیوه‌های رفتار، حالت‌ها و سلیقه‌ها در هر چیزی را، در برگرفته و می‌توانند به علایق، رفتارها، نظرات و جهت‌گیری‌های رفتاری یک فرد، گروه یا جامعه اشاره کنند.
شاید جالب باشد بدانید که سبک زندگی افراد و روشی که برای زندگی خود در پیش می‌گیرند، به‌شدت روی موفقیت آن‌ها در زندگی‌شان تاثیرگذار است.
در نتیجه، می‌توان گفت که مفهوم سبک زندگی یک مفهوم گسترده است که نمی‌توان به‌سادگی برای آن یک چارچوب دقیقی را مشخص کرد.
اما می‌توان در تعریف آن اینگونه بیان کرد که سبک زندگی هر فرد مجموعه رفتارها و فعالیت‌هایی است که او در طول زندگی‌اش به‌صورت روزانه انجام می‌دهد.
بدیهی است که در انجام این رفتارها برای هر فرد، الگوی خاصی وجود دارد که برگرفته از افکار، باورها، ارزش‌ها، تربیت و محیط زندگی آن فرد می‌باشد.
مهمترین ویژگی‌های سبک زندگی را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
• سبک زندگی شامل الگوهای رفتاری و الگوهای فکری است.
• شیوه‌ای ثابت از زندگی است. به‌عبارتی شخص با الگوهای فکری خاص خودش، رفتار ثابت و قابل پیش‌بینی‌ای دارد.
• راهی است برای تحقق اهداف و روبروشدن با چالش‌های زندگی.
• یک ویژگی منحصر به‌فرد و خاص در افراد مختلف محسوب می‌شود که در کنار آن، خلاقیت‌ها، انتخاب‌ها و حتی اجتماع اهمیت دارند.
انواع سبک زندگی براساس نظریه آدلر
برای اولین بار، فردی به نام آلفرد آدلر، اصطلاح سبک زندگی را به‌کار برد.
آلفرد آدلر یکی از روانشناسان به‌نام قرن گذشته است که پس از به‌کاربردن اصطلاح سبک زندگی توسط ادلر، روانشناسان بسیاری به این موضوع علاقه‌مند شدند و در این‌راستا تحقیقات گسترده‌ای صورت گرفت.
به‌مرور زمان، روانشناسان و پژوهشگران متوجه شدند که چرا هر یک از افراد سبک زندگی و به‌عبارتی، عادات غذایی، رفتاری و حتی عادات افکاری خاص خود را دارند.
برای اولین بار، آدلر ۴ سبک مختلف زندگی را معرفی کرد و اعتقاد داشت که انسان‌ها برای مقابله با مشکلاتی که در زندگی‌شان با آن‌ها مواجه می‌شوند، یکی از این سبک‌ها را انتخاب می‌کنند:
انواع سبک زندگی سلطه‌گر یا حکمران:
افرادی که این سبک زندگی را انتخاب می‌کنند علاقه اجتماعی ناچیزی داشته و غالبا مستقیما به سایر افراد دستور می‌دهند. در واقع این افراد مستبد یا بزهکار شناخته می‌شوند.
سبک زندگی گیرنده:
اکثر افراد سبک زندگی گیرنده را انتخاب می‌کنند. همچنین این افراد انتظار دارند همه‌چیز را از دیگران دریافت کنند و به‌همین دلیل به‌زودی به سایر افراد وابسته می‌شوند.
سبک زندگی اجتنابی:
افرادی که این سبک زندگی را انتخاب کرده‌اند، برای رویارویی یا مشکلات زندگی‌شان هیچ تلاشی نمی‌کنند. به‌عبارتی با اجتناب از هرگونه مشکلات پیش‌رو تلاش می‌کنند که از شکست‌های احتمالی دوری کنند.
انتخاب این نوع سبک از زندگی تا حد زیادی به ابتلای افراد به اختلال شخصیت اجتنابی مرتبط است.
سبک زندگی سودمند اجتماعی:
برخلاف سه دسته فوق که همگی فاقد علاقه اجتماعی هستند، افرادی که سبک زندگی سودمند اجتماعی را انتخاب می‌کنند می‌توانند با دیگران همکاری کرده و در چهارچوب علایق اجتماعی به‌خوبی با مشکلات زندگی‌شان کنار می‌آیند.
انواع سبک زندگی
روانشناسان و پژوهشگران مختلف، سبک زندگی را به انواع مختلفی تقسیم کرده‌اند که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
۱. سبک زندگی سالم و ناسالم
اگر شما بخواهید سبک زندگی سالم را انتخاب کنید، باید کاملا مراقب جنبه‌های مختلف زندگی خود باشید.
به‌عنوان مثال، برای داشتن یک سبک زندگی سالم، شما باید غذاهای سالم را انتخاب کرده و از غذاهای ناسالم مانند غذاهای دارای چربی‌های اشباع‌شده یا شکر اجتناب کنید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
در سبک زندگی سالم همچنین به‌شدت توصیه می‌شود که از پرخوری جلوگیری کنید؛ پرخوری زیاد کلیه‌ها را در معرض خطر قرار داده و در این‌صورت سلامت شما به‌خطر می‌افتد.
شما می‌توانید در سبک زندگی سالم خود ورزش‌های روزانه‌ای مانند یوگا و مدیتیشن (تمرینات ذهنی) را انجام دهید.
شما با انجام این تمرینات می‌توانید بدن و ذهن خود را کاملا فعال، متناسب و سالم نگه دارید. کیفیت خواب نیز از دیگر مواردی است که روی سبک زندگی سالم بسیار تاثیرگذار است.
به‌عبارتی اگر شما خواب کافی نداشته باشید، بدیهی است که در طول روز دچار خستگی مفرط، بی‌حالی و حتی کسالت خواهید شد.
کیفیت خواب می‌تواند به تنهایی تعیین‌کننده سبک زندگی ناسالم یا سالم شما باشد و اگر شما در طول روز دچار خستگی، بی‌حالی و یا کسالت شوید، نشان‌دهنده این است که به ورزش، تغذیه سالم و یا سلامت روان خود اهمیت نمی‌دهید.
این موارد دقیقا نشان‌دهنده سبک زندگی ناسالم شما است.
سبک زندگی هر فرد روی عادات، پوشش، روابط اجتماعی، تغذیه و سایر موارد وابسته تاثیر دارد که شما می‌توانید برای داشتن یک سبک زندگی سالم از عادات بد اجتناب کرده و مسئول بدن خود باشید.
۲. سبک زندگی فعال
سبک زندگی فعال، نزدیک و متناسب با سبک زندگی سالم است.
افرادی که فعال یا اجتماعی هستند و یا افرادی که به مشغول‌بودن و یا سازنده‌بودن تمایل نشان می‌دهند، افرادی هستند که سبک زندگی فعال را انتخاب کرده‌اند.
یک سبک زندگی فعال همچنین می‌تواند شامل انجام ورزش و تمرینات روزانه، معاشرت با مردم، پیوستن به گروه‌ها یا باشگاه‌های مختلف و داشتن یک بدن و ذهن فعال و سالم باشد.
در این‌صورت با پیروی از این سبک، بدن و ذهنتان همواره انرژی‌شان را حفظ خواهند کرد.
اما توجه داشته باشید که سبک زندگی فعال به این معنا نیست که شما باید بیش‌ازاندازه از بدن و یا ذهن خود کار بکشید و بدیهی است که رعایت اعتدال در هر موردی بیشترین اهمیت را دارد.
۳. سبک زندگی غیرمتعارف
افراد هنرمند مانند افراد موسیقی‌دان و همچنین افرادی که غیرمادی هستند، از سبک زندگی غیرمتعارف پیروی می‌کنند.
اگر سبک زندگی غیرمتعارف را انتخاب کرده باشید، به سفرکردن زیاد، ماجراجویی، فرهنگ معنوی، اجراهای هنرمندانه، اجراهای موسیقی و سایر موارد مشابه، علاقه نشان می‌دهید.
همچنین در این سبک از زندگی، افراد غالبا یک ظاهر غیرمعمولی دارند، دوستان زیادی پیدا می‌کنند و بیش‌ازحد به گردش و مهمانی می‌روند. این سبک از زندگی، امروزه در جامعه بسیار دیده می‌شود.
در این‌صورت ممکن است خود شما نیز از افرادی باشید که سبک زندگی غیرمتعارف را انتخاب کرده و یا در اطراف خود فردی با این خصوصیات را بشناسید.
اما سبک زندگی ما چگونه شکل می‌گیرد؟
سبک زندگی یک بازتاب از تصویر فردی و درک از خود است.
روشی که افراد می‌توانند خود را ببینند و بر این باور باشند که توسط دیگران نیز دیده می‌شوند.
همچنین سبک زندگی ترکیبی از انگیزه‌ها، نیازها و خواسته‌ها است و عوامل مختلفی روی آن تاثیرگذار می‌باشند.
بدیهی است که تعریف و خواسته افراد از زندگی با یکدیگر متفاوت است. در نتیجه می‌توان گفت، عوامل مختلفی وجود دارند که در نهایت منجر به شکل‌گیری سبک زندگی افراد می‌شوند.
طبق نظریه آلفرد آدلر و همکارانش مهمترین عواملی که سبک زندگی افراد را تشکیل می‌دهند، عبارتند از:
۱. جنسیت فرد
۲. وضعیت ظاهری و جسمانی فرد
۳. وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده
۴. دیدگاه یا همان نوع نگرش والدین فرد به جنبه‌های مختلف زندگی
این موارد، مهمترین و تاثیرگذارترین عواملی هستند که می‌توانند روی سبک زندگی شما تاثیرگذار باشند.
گرچه عوامل دیگری مانند دین نیز روی این انتخاب تاثیرگذار خواهند بود. در نهایت می‌توان گفت که به‌واسطه این عوامل است که شما سبک زندگی کاملا متفاوتی با سایر افراد دارید.
جالب است بدانید که تمام این عوامل باعث می‌شوند که نحوه نگرش شما نسبت به جهان و زندگی اعم از خودتان، اهدافتان، مشکلات در پیش رو، سایر افراد، جنس مخالف و… شکل بگیرد.
عوامل مؤثر در تغییر سبک زندگی
همانطور که گفته شد، سبک زندگی الگوهای رفتاری و الگوهای فکری افراد را در برمی‌گیرد. شما با استفاده از موارد زیر می‌توانید به‌سادگی سبک زندگی خود را تغییر دهید:
برنامه‌ریزی:
اگر در اینترنت جستجو کنید، مقالات زیادی را در رابطه با اهمیت برنامه‌ریزی پیدا می‌کنید. برنامه‌ریزی صحیح و منظم تا حد زیادی در موفقیت افراد مؤثر است. به‌همین دلیل توصیه می‌شود برای انتخاب یک سبک زندگی سالم و صحیح، برنامه‌ریزی دقیقی داشته و زمان و نحوه انجام کارهای خود را مشخص کنید.
تغذیه:
به‌طور قطع می‌توان گفت که تغذیه صحیح و سالم به‌شدت روی یک سبک زندگی موفق تاثیرگذار است. شما می‌توانید با تغییر تغذیه خود از نتایج فوق‌العاده تغذیه سالم روی مغز و افزایش بازدهی فعالیت‌هایتان به‌خوبی بهره‌مند شوید.
شیوه تفکر و نگرش:
تغییر در نحوه نگرش به مسائل و مشکلات زندگی می‌تواند شیوه زندگی‌تان را به‌کل تغییر دهد. داشتن تفکر خلاق و تفکر انتقادی به‌شدت روی بهبود سبک زندگی‌تان تاثیرگذار خواهند بود. شما می‌توانید نگرش‌تان به دنیای اطرافتان را تغییر دهید؛ به‌عنوان مثال به جهان به‌عنوان مکانی هیجان‌انگیز و زیبا نگاه کنید. در این‌صورت می‌توانید از نتایج فوق‌العاده تغییر نگرش‌تان نسبت به موارد مختلف لذت ببرید.
یادگیری مهارت:
اگر مهارت‌های نرم را یاد بگیرید، می‌توانید از دانش و تخصص خود به‌طور موثرتری استفاده کنید. علاوه‌بر آن، این مهارت‌ها باعث می‌شوند که با اطرافیان خود تعامل بیشتری برقرار کرده و از فعالیت‌های شغلی و تحصیلی خود لذت بیشتری ببرید.
در این‌صورت سبک زندگی شادتری را تجربه می‌کنید.
عوامل دیگری نیز مانند نحوه لباس‌پوشیدن، گرایش‌ها اخلاقی و مذهبی، ورزش‌کردن، داشتن روابط فردی و اجتماعی و حتی مواردی مانند چیدمان صحیح منزل یا محل کار، روی تغییر سبک زندگی شخصی شما مؤثر هستند که تنها کافی است آن‌ها را کشف کنید.
جمع‌بندی
مهمترین موردی که در تشخیص و انتخاب بهترین سبک زندگی اهمیت دارد، توجه به ویژگی‌های شخصیتی، علاقه‌ها، محدودیت‌ها و حتی محیطی است که در آن زندگی می‌کنید.
به‌عبارتی شما باید برای یافتن بهترین نوع سبک زندگی خود، به همه جوانب و ابعاد زندگی‌تان توجه کامل داشته باشید و هیچ یک از عوامل مؤثر روی شکل‌گیری سبک زندگی را نادیده نگیرید.
شما باید سعی کنید هر ثانیه از عمرتان را زندگی کرده و از همه‌چیز آن لذت ببرید. با رعایت رژیم غذایی سالم و ورزش‌کردن می‌توانید سلامت خود را حفظ کنید و در کنار آن به آمادگی ذهنی و سلامت روان خود نیز توجه کنید.
همچنین لازم است برای رسیدن به اهداف خود سخت تلاش کنید تا یک زندگی شاد و موفق را تجربه کنید.
