اگرچه برای امید به زندگی تعریف های زیادی وجود دارد اما به طور کلی همه تعاریف را می توان در دو دسته بندی کلی جای داد:
به میانگین سالهایی که فرد می‌خواهد زندگی کند امید به زندگی گفته میشود
به میانگین سالهایی که انتظار می‌رود گروهی از مردم یا جمعیت خاصی زندگی کنند، امید به زندگی گفته میشود
نام دیگر امید به زندگی متوسط طول عمر است که در واقع یک شاخص آماری است که نشان می‌دهد اعضای یک جامعه به طور میانگین چقدر عمر می‌کنند، یا به عبارت دیگر، انتظار می‌رود چقدر عمر کنند.
کیفیت زندگی، سابقه سلامتی، ژنتیک، محیط، عوامل مرتبط با سبک زندگی مانند رژیم غذایی و حتی سن و جنسیت از جمله عواملی است که امید به زندگی را متاثر از خود می کند.
در واقع هرچه سطح بهداشت و درمان در جامعه‌ای افزایش یابد، متوسط طول عمر افزایش خواهد یافت.
به همین خاطر است که از مهم ترین شاخص‌های سنجش پیشرفت و یا عقب‌ماندگی کشورها را «شاخص امید به زندگی» می‌دانند.
همانطور که در بالا به آن اشاره شد امید به زندگی متاثر از شرایط محلی یا موقعیت مکانی هر شخص است.
لذا در کشورهای کمتر توسعه یافته، در مقایسه با کشورهای پیشرفته، امید به زندگی بسیار کمتر است.
گفتنی است که امید به زندگی در یک کشور در سنین مختلف نیز متفاوت است. برای روشن شدن این موضوع با یک مثالی آن را توضیح می دهیم.
در برخی از کشورهای کمتر توسعه یافته، به دلیل میزان بالای مرگ و میر نوزادان (معمولاً به دلیل بیماری های عفونی یا عدم دسترسی به منبع اب تمیز)امید به زندگی در بدو تولد کمتر از امید به زندگی در ۱ سالگی است.
امید به زندگی فردی
خارج از مباحث کلان و شاخص های مختلف که امید به زندگی جامعه را می سنجد، هر فردی در زندگی خود نیز متوسط طول عمری برای خود متصور است که همان امید به زندگی فردی است.
وقتی که فرد دچار شکست های متوالی می شود ممکن است همه‌ی امیدش به زندگی را از دست بدهد. طلاق، شکست در فعالیت اقتصادی، اخراج از کار، از دست دادن عزیزان و… همه از عواملی هستند که می توانند امید به زندگی فردی را کاهش دهند.
زمانی که دچار شکست بزرگی میشویم ، اگر تنها کاری که انجام میدیم نگرانی و استرسی شدن و فکر کردن به ترس‌ها باشد قطعا به راحتی همه امیدمان را از دست خواهیم داد، چرا که مانند عزت نفس، قدرت اراده و … چشمه‌ی امید ما هم می‌تواند به راحتی خشک و نابود شود و بالتبع امید به زندگیمان هم پایین بیاید.
افزایش امید به زندگی
راه های مختلفی برای افزایش امید به زندگی بیان شده است اما خلاصه به چند مورد از آن ها خواهیم پرداخت:
۱.نگاه بی طرفانه به شرایط موجود
اگر ما بتوانیم احساسات درونی و امیال خود را از شرایط موجود حذف کنیم و بتوانیم نگاه بی طرفانه به وضع موجود داشته باشیم (خواه ما مسبب مصیبت یا اتفاقی باشیم و خواه نباشیم) تفاوت زیادی ایجاد می شود.
چرا که زمانی می‌توانیم علت و تأثیر شرایط را بر روی رفتارمان شناسایی کنیم که بی‌طرفانه و بدون تعصبات به شرایط نگاه کنیم؛ در این زمان خواهیم توانست خودمان را اصلاح کنیم و ناامید نشویم.
۲.ورزش و فعالیت جسمانی
هر چه انسان به بدن خود بیشتر رسیدگی کند و فعالیت هایی را انجام دهد که به سلامت عمومی او کمک می کند، قطعا امید به زندگی بالاتری را تجربه خواهد کرد.
لذا سعی کنید همیشه فعال و پر انرژی باشید و یک تعهد محکم در انجام ورزش به صورت روزانه داشته باشید
۳.قدردانی و شکر گزاری
از تمرینات مؤثر در افزایش میزان امید به زندگی، شمارش نعمت های الهی و شکرگزاری از خداوند بابت تک آن ها است.
افراد زیادی در دنیا فقر، جنگ، قحطی، ظلم حاکمان و انواع معلولیت‌ها را تحمل می‌کنند.
ما می توانیم با تمرکز بر نعمت ها و شاخصه های خوب زندگی مان به جای نامیدی ، شکرگزار و امیدوار به آینده باشیم.
همین که ما می توانیم بخوابیم ، بخوانیم، حرف بزنیم، دندانی برای جویدن غذا داریم، افرادی را داریم که دوستشان داریم و آن ها ما را دوست دارند دلایل خوبی برای شکرگزاری و امید به زندگی است.
۴.باور
ایمان به روزهای خوب آینده از عوامل مؤثر در افزایش امید به زندگی است.
اگر انسان به این درک برسد که هر اتفاقی حکمتی دارد و ما انسان ها نمی توانیم با محدودیت هایی که داریم، همه حکمت اتفاقات را درک کنیم، و باور داشته باشد به آینده ای روشن خواهد توانست امید به زندگی ما را افزایش دهد.
اعتقاد و ایمان به خلقت هوشمندانه‌ی جهان ، به مرور زمان امید را دل‌مان تقویت خواهد کرد تا در مواجهه با بزرگترین مصیبت‌ها هم به طور کامل از بین نرویم.
۵.داشتن هدف
انسان هرچقدر به موفقیت‌های بیشتری برسد، همان‌قدر امیدوارتر خواهد بود.
یکی از روش های مرسوم برای نشانه گرفتن، ردیابی و شکار کردن «موفقیت ها» داشتن هدف است. هدف گذاری کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت روش هایی است که ما را به موفقیت نزدیک تر می سازد و در نتیجه امید به زندگی را در ما افزایش خواهد داد.
۶.گفتگو با افراد مثبت نگر
صحبت با افراد منفی باف، همیشه باعث از بین رفتن نقاط امید ما خواهد شد.
لذا ما باید همواره سعی کنیم از این افراد دوری کنیم و در عوض با آدم های هم صحبت باشیم که حتی در بدترین حالت هم می توانند جنبه های زیبای زندگی و شرایطی را نشان دهند که باعث افزایش امید به زندگی در ما میشود.
فردی که ما برای امید پیدا کردن به زندگی به او نیاز داریم کسی است که از ما حمایت کند، روزنه های امید را به ما نشان دهد و برای هر شرایط سختی، راهکارهای خوب را پیدا کند.
۷.تعدیل در انتظارات
از جمله مواردی که باعث نا امیدی و کاهش امید به زندگی میشود، شکست است. اغلب شکست ها زمانی رخ می دهد که ما به جای تمرکز روی نقاط قوت ، درگیر نقاط ضعف خود می شویم.
ما باید این را بپذیریم که هیچ انسانی کامل نیست و هر فردی در کنار نقاط قوت خود نقاط ضعفی هم دارد.
ما با تمرکز بر روی نقاط قوت خود علاوه بر دستیابی به موفقیت خواهیم توانست نقاط ضعف خود را بپوشانیم و به این واسطه در افزایش امید به زندگی به خود کمک کنیم.
