ما به دلیلی با دو گوش و یک دهان به دنیا می آییم، باید دو برابر بیشتر از صحبت کردنمان گوش کنیم!
یکی از مهارت‌های فوق‌العاده‌ای که به شدت روی طی‌کردن سریع مسیر موفقیت تاثیرگذار است، هنر خوب گوش‌دادن می‌باشد.
با گوش‌دادن خوب و موثر، میزان علاقه و اعتماد طرف مقابل نسبت به شما افزایش می‌یابد و همین مسئله تا حد زیادی در رسیدن به موفقیت تاثیرگذار خواهد بود.
علاوه‌بر آن، هنر خوب گوش‌دادن یکی از مهمترین موارد برای تقویت فن بیان نیز محسوب می‌شود و می‌تواند در تقویت مهارت‌های کلا‌می نیز موثر باشد.
اگر شما شنونده خوبی باشید، افراد بیشتر سعی می‌کنند تا با شما ارتباط بگیرند و به این ارتباط علاقه نشان می‌دهند.
زیرا با این هنر، شما به خوبی می‌توانید آن‌ها را درک کنید و همین درک‌کردن، باعث می‌شود افراد به سمت شما معطوف شوند.
گوش‌دادن خوب و موثر چیست؟ هنر خوب گوش دادن
گوش‌دادن در فرآیند ارتباط بین دو فرد همان توانایی دریافت و درک صحیح پیام‌ها است.
این توانایی نقطه قوت و کلید تمامی ارتباطات موثر بین افراد است.
در این‌صورت اگر شما به مهارت خوب گوش‌دادن مسلط نباشید، ممکن است به سادگی پیام‌های طرف مقابلتان را به اشتباه برداشت کنید.
در چنین شرایطی غالبا فرآیند ارتباط بی‌اثر شده و فرستنده پیام رنجور و ناامید خواهد شد.
گوش‌دادن خوب و موثر یعنی شما با تمام تمرکز و حواس خود، حرف‌های مخاطب را بشنوید.
در واقع صرفا شنیدن حرف‌ها از طریق گوش ملاک نیست و شما باید تمام تمرکز خود را روی سخنان مخاطب قرار دهید.
در این‌صورت، می‌توان گفت که گوش‌دادن خوب و موثر یک مهارت اکتسابی محسوب می‌شود که افراد باید از طریق تمرین به آن دست پیدا کنند.
بدیهی است که اگر با تمرکز به سخنان مخاطب خود توجه نشان دهید، مخاطب شما متوجه این تمرکز شما می‌شود.
به همین دلیل غالبا توصیه می‌شود هنگام گوش‌دادن سعی کنید تمام ذهن خود را به حرف‌های مخاطب درگیر کرده و پیام‌های کلا‌می یا حتی پیام‌های غیرکلا‌می‌او را به درستی دریافت کنید.
با کسب این مهارت افراد برای ارتباط با شما بیشتر ترغیب خواهند شد.
در بسیاری از موارد ما می‌توانیم سخنان طرف مقابل را گوش داده و حتی بعد از اتمام سخنانش آن‌ها را تکرار کنیم؛ اما در واقعیت به اصل آن سخنان توجهی نداشته باشیم.
در اینجاست که تفاوت بین شنیدن و گوش‌دادن مشخص می‌شود.
شنیدن همان زمانی است که شما حرف‌ها را تنها می‌شنوید و به آن‌ها توجهی ندارید؛ اما گوش‌دادن یعنی تمرکز روی سخنان طرف مقابل همراه با توجه، که باعث درک بالاتر سخنان او می‌شود.
همچنین شنیدن همان درک صداهای ایجاد شده است؛ در صورتی‌که گوش‌دادن نیاز به توجه و تمرکز داشته و فرد به سخنان مخاطب خود عمیقا توجه نشان می‌دهد.
به همین دلیل غالبا گفته می‌شود قسمت اصلی شنیدن در گوش و قسمت اصلی گوش‌دادن در مغز افراد اتفاق می‌افتد.
شما باید هنر خوب گوش‌دادن را در خود تقویت کنید تا به دید سایر افراد یک فرد قابل اعتماد و شنونده خوبی محسوب شوید.
مزایای هنر خوب گوش‌دادن
گوش‌دادن خوب و موثر دارای اهمیت بسیاری است که یکی از آسان‌ترین روش‌ها برای برقراری ارتباط موثر محسوب می‌شود.
همانطور که گفته شد، این مهارت یک مهارت اکتسابی است که شما باید با تمرین آن را به دست آورید. به‌عبارتی، شما برای ایجاد ارتباط موثر با دیگران باید مهارت خوب گوش‌دادن را از طریق یک‌سری روش‌ها یاد گرفته و تقویت کنید.
خوب گوش‌دادن مزایای بسیاری دارد که برخی از مهمترین آن‌ها عبارتند از:
۱.شما با خوب گوش‌دادن به طرف مقابل خود احترام می‌گذارید.
هنگامیکه شما با دقت و تمرکز به سخنان طرف مقابل خود گوش دهید، آن شخص متوجه می‌شود که حرف‌هایشان برای شما اهمیت دارد.
در این‌صورت سعی می‌کند به بهترین نحو ممکن سخنانش را ارائه دهد.
به همین دلیل هرچه شما خوب گوش‌دادن را بیشتر رعایت کنید، طرف مقابتان شوق بیشتری برای ادامه بحث خواهد داشت.
همچنین زمانی‌که شما با دقت و تمرکز به سخنان افراد گوش دهید، به آن‌ها این پیام را ارسال می‌کنید که حرف‌هایشان برای شما قابل احترام است.
بدیهی است در نتیجه این پیام، فرد مقابل نیز احترام ویژه‌ای برای شما قائل می‌شود و در این‌صورت احترام متقابل بین شما شکل می‌گیرد.
۲.با هنر خوب گوش‌دادن می‌توانید روابط جدیدی را ایجاد کنید.
زمانی‌که شما با دقت و تمرکز به خوبی به سخنان طرف مقابل خود گوش می‌کنید، علاقه خود را به او نشان می‌دهید و در این راه، در حال برقراری یک ارتباط محکم و قوی خواهید بود.
شاید خود شما نیز دوستانی را داشته باشید که به واسطه اینکه شنونده‌های خوبی هستند، آن‌ها را به‌عنوان دوست خود انتخاب کرده‌اید.
در این‌صورت بدیهی است که خود شما نیز بیشتر از هر فرد دیگری مشتاق هستید تا زمان خود را با این دوستانتان سپری کنید. این ویژگی نیز از مزایای فوق‌العاده هنر خوب گوش‌دادن است که باعث ایجاد و حتی تحکیم روابط بین دو نفر می‌شود.
۳.هنر خوب گوش‌دادن، دانش شما را نیز افزایش خواهد داد.
شاید جالب باشد بدانید که افرادی که در خوب گوش‌دادن مهارت دارند، یادگیرنده‌های خوبی نیز محسوب می‌شوند.
زمانی‌که شما با دقت و تمرکز به سخنان سایر افراد گوش می‌کنید، اطلاعات مفیدی را دریافت خواهید کرد. در این‌صورت با گوش‌دادن خوب و موثر می‌توانید ذهن خود را بازتر کرده و مطالب جدیدی را از این طریق دریافت کنید.
۴.باهنر خوب گوش‌دادن می‌توانید ایده‌های جدید خلق کنید.
شاید جالب باشد بدانید زمانی‌که با دقت و به‌طور موثر به سخنان طرف مقابل خود گوش دهید، ممکن است بتوانید از بین کلمات و جملات او ایده‌های تازه‌ای را کشف کنید. در واقع، سخن و نظر افراد می‌تواند به‌عنوان یک ایده جدید محسوب شود.
عوامل موثر در گوش‌دادن به طرف مقابل
بدیهی است عوامل زیادی وجود دارند که روی کیفیت گوش‌دادن به سخنان طرف مقابل بسیار تاثیرگذار هستند و باعث می‌شوند شما واکنش‌های متفاوتی به مخاطب نشان دهید.
مهمترین عوامل موثر در خوب گوش‌دادن
به سخنان طرف مقابل عبارتند از:
۱.پیش‌فرض‌های ذهنی
پیش‌فرض‌های ذهنی روی خوب گوش‌دادن به سخنان طرف مقابل بسیار تاثیرگذار هستند.
به‌عنوان مثال، فرض کنید که پیش‌فرض ذهنی شما از طرف مقابلتان این است که او یک فرد مغرور و خودخواه می‌باشد.
در این‌صورت ممکن است هنگام صحبت‌کردنش این تفکر برای شما پیش بیابد که هر جمله او صرفا برای تعریف‌کردن از خودش می‌باشد.
در واقع پیش‌فرض ذهنی شما از مخاطب باعث شده است که در برخی موارد تفکر اشتباهی نسبت به سخنانش داشته باشید.
به همین دلیل، پیش‌فرض‌های ذهنی در اصل هدایت‌کننده ذهن شما محسوب می‌شوند و تعیین‌کننده برداشت شما از سخنان طرف مقابلتان خواهند بود.
۲.عدم‌وجود تمرکز
یکی از عواملی که به شدت روی کیفیت گوش‌دادن شما به سخنان طرف مقابلتان تاثیرگذار است، تمرکز می‌باشد.
در این‌صورت، ممکن است فردی در حال صحبت با شما باشد و تمرکز شما روی سخنان فرد دیگر و یا روی پاسخ‌هایی باشد که قرار است در پایان حرف‌هایش به او بدهید.
در اینگونه مواقع، شما روی حرف‌هایی که می‌شنوید تمرکز ندارید و به‌عبارتی تنها در حال شنیدن آن‌ها هستید؛ اما ذهن خود را درگیر این صحبت‌ها نمی‌کنید.
به همین دلیل ممکن است نکات مختلف در سخنان طرف مقابلتان را متوجه نشده و یا سخنانش را به اشتباه برداشت کنید.
۳.تکراری‌بودن صحبت‌ها
بدیهی است هنگامیکه شما صحبتی را برای بار چندم می‌شنوید، برای شما تکراری محسوب شده و دقت کمتری به آن خواهید داشت.
در این‌صورت نیز تنها شنونده خواهید بود و تمرکز ذهنی خود را درگیر نمی‌کنید.
به همین دلیل، حرف‌های تازه بیشتر در ذهن باقی می‌مانند؛ زیرا افراد غالبا برای شنیدن این صحبت‌ها تمام ذهن را خود را درگیر می‌کنند تا آن را متوجه شوند.
به‌عبارتی، می‌توان گفت که صحبت‌های جدید و غیرتکراری معمولا بیشتر، افراد را تحت تاثیر قرار داده و ذهنشان را بیشتر درگیر می‌کند.
به همین دلیل، تکراری‌نبودن صحبت‌ها یکی از عوامل موثر روی کیفیت گوش‌دادن به صحبت‌های مخاطب است.
۴.شناخت تفکرات
بدیهی است زمانی‌که شما با تفکرات یک فرد آشنا باشید، بهتر می‌توانید صحبت‌های او را درک کرده و همچنین با دقت بیشتری به صحبت‌های او گوش می‌دهید.
اما اگر درباره نحوه تفکر یک فرد چیزی ندانید، ممکن است در گوش‌دادن به صحبت‌های او دچار اشتباه شوید.
در اینگونه مواقع شما تلاش می‌کنید از صحبت‌های او منظورش را متوجه شوید؛ اما چون با نحوه تفکر و یا ویژگی‌های اخلاقی‌اش آشنایی ندارید، نمی‌توانید در درک سخنانش موفق بوده و غالبا برخی از سخنانش را به اشتباه برداشت می‌کنید.
۵.تفاوت‌های فردی
قرار نیست در تما‌می‌مواقع همه افراد شبیه شما فکر کنند و یا نظرات مشابه با نظرات شما را داشته باشند.
در واقع، ممکن است افراد نظراتی داشته باشند که به‌طور کامل با عقیده و یا ایده‌های شما مغایر باشد.
این مسئله همان تفاوت‌های فردی را نشان می‌دهد. در اینگونه مواقع نیز شما باید تمام تلاش خود را به‌کار بگیرید تا منظور افراد را به درستی متوجه شوید.
در واقع، اگر بتوانید با تفاوت‌های فردی به خوبی کنار بیایید، بسیاری از مشکلات موجود نیز حل شده و در کنار آن، اصول انتقاد را نیز رعایت کرده‌اید.
در نتیجه، می‌توان گفت درک صحیح از تفاوت‌های فردی، روی کیفیت گوش‌دادن به سخنان طرف مقابل بسیار موثر است.
روش‌های موثر در تقویت هنر خوب گوش‌دادن
همانطور که گفته شد، یکی از مهارت‌های مهم در ارتباط موثر بین افراد، هنر خوب گوش‌دادن است. روش‌های زیادی هستند که می‌توانند روی کیفیت مهارت خوب گوش‌دادن شما تا حد زیادی موثر واقع شوند؛
که تاثیرگذارترین آن‌ها عبارتند از:
صبور باشید
هنگامیکه فرد مقابل در حال صحبت‌کردن است، بهتر است صبوری کنید و به سخنان آن فرد به دقت گوش دهید.
در این زمان حتی سعی نکنید که جمله او را اصلاح کنید.
به‌عبارتی در هیچ شرایطی نباید وسط سخنان افراد بپرید. ابتدا بگذارید حرفش تمام شده و سپس در صورت نیاز، اظهار نظر کرده و یا شروع به صحبت کنید. این کار به شدت روی ایجاد روابط مستحکم تاثیرگذار خواهد بود.
حواس طرف مقابل خود را پرت نکنید
هنگامیکه فردی در حال صحبت‌کردن با شما است، بهتر است تمام حواس خود را به او بدهید.
تنها خوب گوش‌دادن کافی نیست. بلکه اعضای بدن شما نیز باید کاملا ساکن باشند.
در این‌صورت توصیه می‌شود با انگشتان خود بازی نکنید. توجه خود را کاملا به چشمان طرف مقابل خود معطوف کرده و دائما به اطراف نگاه نکنید. پرت‌بودن حواس در نهایت باعث می‌شود که مخاطب گمان کند شما از حرف‌های او خسته شده‌اید.
در واقع به این معنی خواهد بود که حرف‌های طرف مقابل برایتان اهمیت ندارد و منتظرید زودتر به پایان برسد. این کار به شدت روی تضعیف هنر خوب گوش‌دادن شما تاثیرگذار خواهد بود.
هنگام گوش‌دادن به طرف مقابل، او را تایید کنید
هنگامیکه مخاطب در حال صحبت‌کردن است، شما با تکان‌دادن سر خود می‌توانید به او بگویید که موافق سخنانش هستید.
در این‌صورت مخاطب نیز از عکس‌العمل شما این منظور را برداشت می‌کند که مشتاق شنیدن ادامه سخنانش می‌باشید.
همچنین می‌توانید در بین سخنان طرف مقابل کلمات کوتاهی مانند دقیقا، درسته، موافقم و… را به کار ببرید.
این کار باعث می‌شود که مخاطب برای گفتن ادامه سخنانش بیشتر مشتاق شده و این احساس را برداشت خواهد کرد که سخنانش برای شما دارای اهمیت است.
هنگام گوش‌دادن به سخنان طرف مقابل، به زبان بدن خود نیز توجه داشته باشید
هنگامیکه شما در مقابل مخاطبتان قرار می‌گیرید، بدن شما نیز یک‌سری پیام‌ها را انتقال می‌دهد. در نتیجه، شکل بدن یا همان زبان بدن شما نیز اهمیت دارد.
در این شرایط، سعی کنید دست به سینه و یا با یک قیافه اخمو روبروی مخاطب خود قرار نگیرید.
در صورتی‌که می‌خواهید با بدن خود نیز بهترین تاثیر را روی مخاطب گذاشته و از این طریق نیز شنونده خوبی شناخته شوید، بهتر است کمی به جلو خم شده و به چهره مخاطبتان نگاه کنید.
با این شکل از بدن نشان می‌دهید که شما برای ادامه سخنان او مشتاق هستید.
در واقع شما با تقویت زبان بدن و استفاده از ترفندها و تکنیک‌های مختلف در این مهارت نیز می‌توانید هنر خوب گوش‌دادن خود را تقویت کرده و به‌عنوان یک شنونده خوب شناخته شوید.
هنگام گوش‌دادن به مخاطب، سکوت را نشکنید
ممکن است مخاطب شما در حین سخنانش سکوت کند. حتی اگر این سکوت طولانی باشد، به معنای تمام‌شدن حرف‌های مخاطبتان نخواهد بود.
در این‌صورت، شما باید صبور باشید و سعی کنید جملات مخاطبتان را سریعا با اطلاعات خودتان تکمیل نکنید.
زیرا در برخی موارد ممکن است مخاطب با سکوت، به دنبال جمله‌بندی مناسب برای بیان ادامه سخنانش باشد؛ که در این‌صورت شما با شکستن این سکوت عدم توجه‌تان به طرف مقابل را نشان می‌دهید.
هنگام گوش‌دادن به لحن مخاطبتان دقت کنید
یکی از مهمترین نکاتی که روی کیفیت مطالب شنیده شده و درک صحیح آن‌ها بسیار موثر است، توجه به لحن گوینده می‌باشد. در این‌صورت، شما با شنیدن سخنان مخاطب خود باید با توجه به لحن سخنانش، مفهوم موردنظر را درک کنید.
به‌عنوان مثال، هنگامیکه از فردی حال او را می‌پرسید ممکن است در پاسخ شما بگوید که خوب است و هیچ مشکلی وجود ندارد.
در این مواقع اگر فرد با لحن آرام و یا غمگین سوال شما را پاسخ دهد، شما باید از روی لحن پاسخش، حال او را درک کنید.
به همین دلیل غالبا توصیه می‌شود در صحبت با دیگران، به لحن آن‌ها نیز توجه بسیار زیادی داشته باشید تا بتوانید مهارت خوب گوش‌دادن خود را به خوبی تقویت کنید.
هنگام گوش‌دادن به نشانه‌های غیرکلا‌می‌نیز توجه کنید
نشانه‌های غیر کلا‌می‌نیز، همانند لحن مخاطب، می‌توانند پیام‌های زیادی به همراه داشته باشند.
به‌عنوان مثال، اگر فردی در گوشه‌ای ساکت نشسته باشد، ممکن است غمگین و دلخور باشد. در واقع، رفتار افراد نیز دارای نشانه‌های غیرکلا‌می بسیاری است که شما باید هنگام گوش‌دادن به سخنان مخاطبتان به این نشانه‌ها نیز توجه کنید.
در این میان می‌توان گفت که در بسیاری از مواقع با توجه به همین نشانه‌های غیرکلا‌می می‌توانید به‌سادگی به درون افراد پی برده و آن‌ها را درک کنید.
هنگام گوش‌دادن توجه جسمی خود را نیز نشان دهد
توجه جسمی همان علائم غیرکلا‌می‌است که شما باید با حرکات خود به مخاطبتان نشان دهید که با تمام توجه و تمرکز صحبت‌های او را گوش می‌کنید.
به‌عنوان مثال، همانطور که در بالاتر اشاره شد، سعی کنید کمی بدن خود را به سمت مخاطبتان متمایل کنید.
با او ارتباط چشمی برقرار کرده و یا با تکان‌دادن سرتان، صحبت‌هایش را تائید کنید.
این حرکات غیرکلا‌می همان توجه جسمی شما هستند که شما به واسطه آن‌ها به مخاطبتان نشان می‌دهید که با تمام تمرکز در حال گوش‌دادن به سخنانش هستید.
پیگیر باشید
در تما‌می‌شرایط، هنگام گوش‌دادن به سخنان مخاطبتان، او باید احساس کند که شما مشتاق شنیدن ادامه حرف‌هایش هستید.
در این زمینه نیز می‌توانید علاوه‌بر روش‌های گفته شده، با بیان جملاتی مانند “خب بعدش چی شد” توجه و اشتیاق خود به صحبت‌های مخاطبتان را نشان دهید.
سعی کنید هیجان خود را در جملات و یا حتی کلمات بیان کنید و به این واسطه اجازه دهید مخاطب شما احساساتتان را درک کرده و بداند که شما پیگیر سخنانش هستید.
هنگام گوش‌دادن به مخاطب، احساستان از حرف‌هایش را منعکس کنید
ممکن است در مقابل حرف‌های مخاطبتان احساسات مختلفی در شما به وجود بیاید.
در این‌صورت بهتر است این احساس را به مخاطبتان منعکس کنید.
به‌عنوان مثال، در صورتی‌که مخاطب در حال تعریف اتفاقی ناگوار می‌باشد، شما نیز نشان دهید که از شنیدن این اتفاق ناگوار و یا ناراحت‌کننده‌ای که برای او پیش آمده است، غمگین هستید. یا خوشحالی خود از تجربه‌های خوب و یا موفقیت مخاطبتان را به او نشان دهید. این انعکاس احساسات منجر می‌شود تا مخاطب برای صحبت‌کردن شما با شما تمایل بیشتری داشته باشد که به این واسطه ارتباط بین شما تقویت خواهد شد.
از مخاطبتان سوال بپرسید
برای اینکه نشان دهید تمام توجه و تمرکز شما روی صحبت‌های مخاطبتان است و درگیر صحبت‌های او شده‌اید، در مواقع لزوم، از او سوال بپرسید.
با این روش نشان دهید که تلاش می‌کنید مفهوم صحبت‌هایش را به‌درستی درک کنید.
در واقع، سوال پرسیدن هنگام صحبت کردن مخاطب نشان می‌دهد که شما در تعامل با او هستید و به مخاطبتان ثابت می‌کنید که حرف‌هایش برای شما جذاب است.
درک خود از صحبت‌های مخاطبتان را بیان کنید
هنگامیکه مخاطبتان در حال صحبت است، اجازه دهید که او بداند شما از حرف‌هایش چه پیا‌می را برداشت کرده‌اید.
در این‌صورت اگر اشتباه متوجه شده باشید، مخاطب می‌تواند اشتباه شما را تصحیح کرده و با این روش از ایجاد سوءتفاهم جلوگیری کرده‌اید.
به این نکته نیز توجه داشته باشید که خوب گوش‌دادن زمانی کامل می‌شود که شما منظور مخاطب خود را به‌طور کامل و درست دریافت کرده باشید.
در این‌صورت شما با بیان برداشت‌های خود از سخنانش می‌توانید این هدف را محقق کنید.
تما‌می‌این روش‌ها، روش‌های ساده‌ای هستند اما می‌توانند در تقویت مهارت خوب گوش‌دادن بسیار کاربردی و موثر باشند.
همانطور که گفته شد، هنر خوب گوش‌دادن باعث ایجاد ارتباطات جدید می‌شود و در نتیجه آن، اعتماد به نفس افراد نیز افزایش پیدا می‌کند.
شما با استفاده از این روش‌ها می‌توانید از تما‌می‌مزایای هنر خوب گوش‌دادن بهره‌مند شده و به‌عنوان یک شنونده خوب و قابل اعتماد شناخته شوید.
