درمان چربی کبد چگونه انجام میشود (علائم کبد چرب)

پیش از صحبت در مورد مدت زمان درمان چربی کبد بهتر است با این مشکل، چیستی، علائم و چگونگی تشخیص آن آشنا شویم. مشکل چربی کبد، که به معنای تجمع بیش از حد طبیعی چربی در سلول‌های کبدی است، ممکن است تا مرحله سی روز هیچ علامتی را نشان ندهد. رژیم غذایی سالم و ورزش می تواند از بروز مشکل کبد چرب جلوگیری کند.

کبد چرب چیست؟

عنصر ساختاری اصلی کبد، سلول های کبدی هستند. در بیماری کبد چرب، چربی به شکل قطرات در سلول های کبدی (سیتوپلاسم) تجمع می یابد. این قطرات در زیر میکروسکوپ به صورت گلبول های بیضی شکل (میکرووزیکول) سفید رنگ دیده می شوند. به همین دلیل، آن را به عنوان چاقی میکرووزیکولی تعریف می کنند.

سلول ها متورم می شوند و در نهایت کبد بزرگ می شود. در کبد طبیعی، این قطرات چربی را می توان در ۵ درصد از سلول های کبدی مشاهده کرد. وجود چربی در بیش از ۵٪ سلول های این ارگان، بیماری کبد چرب یا بیماری کبد چرب غیر الکلی (ADYLD) نامیده می شود.

زمانی که میزان چربی کبد بیش از ۳۰% باشد، علائم آزمایشگاهی و یا بالینی مشکل بروز می کند. در این حالت مدت زمان درمان کبد چرب نیز با افزایش میزان چربی آن افزایش می یابد. این علائم عبارتند از بزرگ شدن کبد که در معاینه یا سونوگرافی (US) مشخص می شود ( افزایش اندازه تا ۲ برابر اندازه طبیعی کبد). در آزمایشات کبدی مانند ALT و GGT، مشکل کبد چرب می تواند در خون نیز تشخیص داده شود.

علاوه بر این، این بیماران اغلب دارای یک یا چند مورد از بیماری های همراه مانند اضافه وزن، دیابت، چربی خون و فشار خون هستند. در کبد چرب میکرووزیکولار، چربی به صورت ذراتی است که کوچکتر هستند و زیر میکروسکوپ قابل مشاهده نیستند. این حالت بسیار کم اتفاق می افتد و در برخی شرایط خاص (مانند کبد چرب حاد در بارداری، آسیب کبدی ناشی از والپروات و داروهای ضد رتروویروسی و سندرم ری) دیده می شود.

علائم کبد چرب

کبد چرب تظاهرات بالینی خاصی ندارد. مبتلایان به بیماری کبد چرب زندگی عادی خود را دارند تا زمانی که به سیروز کبدی مبتلا شوند. آنها معمولاً با فشار خون همراه و بیماری ایسکمیک قلبی، دیابت و مشکلات مربوط به چاقی نیز سروکار دارند.

برخی از نشانه های احتمالی کبد چرب

علائم و نشانه های احتمالی  (سیروز) عبارتند از

• درد یا ناراحتی در سمت راست بالای شکم
• تورم شکم
• رگ های خونی بزرگ شده درست در زیر سطح پوست
• طحال بزرگ شده
• کف دست های قرمز
• زردی پوست و چشم

مدت زمان درمان کبد چرب با توجه به شدت مشکل و زمان لازم برای کنترل عوامل به وجود آورنده آن متفاوت است.

مسلما در موارد با درصد پایین سلول های درگیر، رفع مشکل با تغییر در سبک زندگی و رعایت برخی نکات امکان پذیر خواهد بود. در حالی که در موارد شدیدتر درمان های دارویی طولانی مدت و حتی ممکن است در نهایت پیوند کبد، راهکار رهایی از مشکل باشد.

چگونه چربی کبد را تشخیص دهیم؟

تشخیص به موقع در مورد این بیماری نیز مانند هر مشکل سلامتی دیگری در مدت زمان درمان چربی کبد و رهایی آسان و سریعتر از آن مهم است. انجام تست های کبدی (اغلب ALT و GGT) در طول کنترل سلامت عمومی یا معاینات بیوشیمیایی و یا سونوگرافی فوقانی شکم اولین قدم برای تشخیص مشکل کبد چرب است.

گاهی اوقات افرادی که فاکتورهای خطر ذکر شده را ندارند ممکن است کبد چرب داشته باشند. عوامل ژنتیکی نیز در به وجود آمدن این مشکل نقش دارند. بیمارانی که الکل می نوشند اما آن را از پزشک خود پنهان می کنند ممکن است در تشخیص با مشکل مواجه شوند.
معمولاً تشخیص کبد چرب و بزرگی آن در سونوگرافی فوقانی شکم انجام می شود. گاهی اوقات وقتی تست‌های کبدی مانند ALT، AST و GGT که آزمایش‌های روتین هستند بالا باشد، بیماری کبد چرب در بیمار مورد بررسی تشخیص داده می‌شود.

البته بیماری کبد چرب الکلی، هپاتیت ویروسی (هپاتیت B و هپاتیت C)، مسمومیت دارویی (مانند کورتیکواستروئیدها، تاموکسیفن، آمیودارون، متوترکسات، لومیاپیت و میپرسن)، بیماری ویلسون (با تجمع مس در کبد) و … مشکلاتی حادتر و متفاوت از مشکل کبد چرب غیر الکلی هستند.

فقط در بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب، دوره بیماری خوش خیم است و خطر پیشرفت به سیروز کبدی کم می باشد. مهمترین یافته مربوط به سیر بیماری در بیماران مبتلا به کبد چرب غیر الکلی وجود فیبروز یعنی تجمع بافت همبند همراه با فعالیت التهابی در کبد است.

چربی کبد و درمان آن

اولین قدم در درمان کبد چرب کاهش وزن است. بر اساس مطالعات انجام شده، اگر بیمار ۱۰ درصد وزن خود را کاهش دهد، بیماری های کبدی او عود می کند. بهبودی مثبت زمانی شروع می شود که ۵ درصد وزن از دست رفته باشد. در صورت وجود همزمان دیابت، باید آن را تنظیم کرد، سطح قند را در محدوده خاصی نگه داشت و قند را با رژیم غذایی به اضافه دارو تنظیم نمود.

در صورت وجود کلسترول می توان با رژیم غذایی و دارو مشکل کبد چرب بیمار را کاهش داد و کبد را ترمیم کرد. اکثر این بیماران سطح کلسترول و تری گلیسیرید بالایی دارند.
مطالعات نشان داده است که استفاده از داروهای کاهش دهنده کلسترول برای کبد مفید است.

مدت زمان درمان کبد چرب با استفاده از داروهای کاهش دهنده کلسترول حداقل سه الی چهار ماه پس از شروع مصرف دارو می باشد. در حقیقت تاثیرات مثبت داروهای کلسترول در درمان کبد چرب را می توان پس از گذشت این مدت از مصرف مرتب آنها مشاهده کرد. با این همه بهترین راه کاهش وزن رژیم غذایی و ورزش است. غذاهای مدیترانه ای در این مورد بسیار مفید هستند.

این یک نوع تغذیه موثر برای کاهش وزن است. علاوه بر این، سه یا چهار روز در هفته باید پیاده روی، شنا یا فعالیت در باشگاه انجام شود. با این فعالیت ها، کبد بیمار می تواند بهبود یابد. اگر بیماری پیشرفت کند، آخرین راه ممکن است پیوند کبد باشد. بیماران مبتلا به کبد چرب گروه خاصی را در پیوند تشکیل می دهند زیرا پیوند بیماران دارای اضافه وزن نیز نسبتاً دشوار است. کاهش وزن این بیماران در اولویت می باشد.

جلوگیری از ابتلا به کبد چرب

با اقدامات احتیاطی ساده می توان از ابتلا به کبد چرب پیشگیری کرد. در این حالت دیگر نیازی به کسب اطلاعات در مورد روش های درمان و مدت زمان درمان کبد چرب نخواهید داشت. اقدامات احتیاطی را که می توان در برابر ابتلا به کبد چرب انجام داد به شرح زیر فهرست می کنیم:
– ۳۰ دقیقه پیاده روی سریع در روز باید انجام شود.
– تمرینات عضلانی را می توان در کنار تمرین با وزنه انجام داد.
– عادات تغذیه ای که متابولیسم را تنظیم می کند و به ویژه رژیم غذایی مدیترانه ای باید ترجیح داده شود.
– روغن زیتون حاوی اسیدهای چرب غیراشباع، ماهی و سبزیجات باید مصرف شود.
– از مصرف چربی، شکر تصفیه شده و محصولات کنسرو شده (و سایر محصولات حاوی مواد نگهدارنده) باید اجتناب شود.

رعایت این اقدامات احتیاطی در کنار درمان های درنظر گرفته شده از سوی متخصص باعث خواهد شد که مدت زمان درمان کبد چرب به طور قابل توجهی کاهش یابد. البته برای جلوگیری از تکرار دوباره مشکل بایستی سبک زندگی را مطابق با این اقدامات تغییر داد.

سوالات متداول در مورد کبد چرب و مدت زمان درمان کبد چرب

آیا چاقی برای کبد مضر است؟

کبد چرب ناشی از چاقی، مقاومت به انسولین و عادات غذایی ناسالم، احتمال قرار گرفتن در معرض بیماری های قلبی عروقی و بیماری های عروق مغزی را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. با افزایش مقاومت به انسولین در افراد دیابتی، خطر چربی کبد نیز به همان میزان افزایش می یابد.

بله- این بیماری که تا رسیدن به مرحله سیروز کبدی هیچ علامتی از خود نشان نمی دهد، موذیانه پیشرفت می کند. وقتی کبد علائمی را نشان داد، بیمار اکنون سیروز کبدی دارد. روند درمان با داروهای مختلف انجام می شود، اما رژیم غذایی سالم و منظم و فعالیت بدنی، مفیدترین اشکال درمان برای این بیماری هستند.

در حقیقت با رعایت رژیم غذایی سالم و منظم و داشتن فعالیت بدنی می توان مدت زمان درمان کبد چرب حتی در موارد حاد را کاهش داد. سیروز کبدی بیماری بسیار خطرناکی است. در طول مدت زمان درمان سیروز کبدی این موارد احتیاطی باید با دقت بیشتری تحت نظر گرفته شود. همچنین اختلالاتی که باعث ایجاد مشکل کبد چرب و در نهایت سیروز شده اند، باید از بین بروند.

آیا الکل در ایجاد کبد چرب موثر است؟

الکل ماده ای سمی برای کبد است و اولین تغییر در کبد، التهاب و بزرگ شدن آن در افرادی اتفاق می افتد که به مدت طولانی الکل مصرف می کنند. اگر این روند ادامه یابد، هپاتیت الکلی (التهاب کبد)، افزایش بافت همبند (فیبروز) و سیروز ممکن است در طول زمان ایجاد شود. این یک موضوع بسیار شناخته شده و تثبیت شده می باشد. الکل یکی از شایع ترین علل سیروز کبدی، پیوند کبد و سرطان کبد در آمریکای شمالی و کشورهای اروپای غربی و شرقی است.

بیماری کبد چرب غیر الکلی همان چیزی است که ما اغلب آن را سندرم متابولیک می نامیم.

این بیماری با چاقی (چاقی)، دیابت نوع دوم، هیپرلیپیدمی (یا دیس لیپیدمی)، فشار خون بالا و برخی عوامل خطر دیگر مرتبط است. چاقی شایع ترین و شناخته شده ترین عامل خطر برای ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی است.

آیا ننوشیدن الکل برای محافظت از کبد کافی نیست؟

ننوشیدن الکل یک اقدام کافی برای محافظت از کبد نیست. به خصوص در کشور ما، تنها ۱۰-۱۵ درصد سیروز ناشی از الکل است. شایع ترین علل سیروز کبدی همچنان هپاتیت B و هپاتیت C هستند.

کبد چرب غیر الکلی، که ما روی آن تمرکز می کنیم، به عنوان یک بیماری پذیرفته شده است که می تواند با تشدید شدن باعث سیروز شود. علاوه بر وزن مناسب که باید با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به دست آید، مبارزه با چربی خون و اختلالات متابولیسم گلوکز اساس کار مبارزه با آن است. این رویکردی است که نه تنها برای کبد، بلکه برای سلامت عمومی نیز ضروری است.

با کبد چرب چه کنیم

پیش از تشدید مشکل و یافتن اطلاعات در مورد درمان و مدت زمان درمان کبد چرب بایستی به دنبال نکات ساده اما تاثیرگذاری باشید که شما را از این مشکل می رهانند. کاهش وزن و ورزش برای کبد چرب مفید است.

رژیم غذایی مدیترانه ای و ورزش ۳-۴ روز در هفته می تواند برای بهبود کبد چرب موثر واقع شود. علاوه بر این، قهوه یکی از مفیدترین مواد غذایی برای کبد است. مصرف روزانه قهوه می تواند برای سرطان کبد و همچنین چربی کبد مفید باشد. کنگر فرنگی و خار مریم که در بین مردم برای کبد چرب مفید هستند، به اندازه قهوه نتیجه موثری ندارند. ۳ فنجان قهوه در روز فواید مثبتی برای روند درمان بیماران کبدی دارد.

برای محافظت از کبد چه باید کرد؟

در این مورد به هیچ عنوان از واکسیناسیون هپاتیت غافل نشوید. خطر انتقال ویروس های هپاتیت که یکی از مهم ترین علل نارسایی کبد است، با واکسیناسیون قابل پیشگیری است.

افرادی که با واکسینه شدن از خود در برابر ویروس های هپاتیت مسری محافظت نمی کنند می توانند بدون اینکه متوجه شوند به ویروس های هپاتیت B و C مبتلا شوند. این ویروس ها از طریق خون آلوده به ابزاری که طی درمان های مختلف مانند اصلاح در آرایشگاه ها، درمان های دندانپزشکی و درمان های مختلف تمیز نمی شود، به افراد منتقل می گردند.

ویروس های هپاتیت B و C ممکن است در طولانی مدت به کندی پیشرفت کنند و باعث سیروز کبدی شوند. سیروز نیز با ایجاد اختلال در عملکرد کبد ممکن است سبب نارسایی مزمن کبدی گردد. علاوه بر این، رعایت تمام نکات مربوط به سبک زندگی سالم که در بالا گفته شد اعم از اجتناب از الکل، رژیم غذایی سالم، ورزش و … برای محافظت از کبد ضروری است.

داروهای کبد چرب

استاتین ها: از مصرف داروهایی که سطح کلسترول و تری گلیسیرید را کاهش می دهند در بیماران مبتلا به هیپرلیپیدمی نباید اجتناب شود.

پزشکان به طور کلی از استفاده از استاتین ها (گروه داروهای کاهنده کلسترول) خودداری می کنند، به ویژه در افرادی که به دلیل استئوهپاتیت دارای تست های کبدی بالا هستند. این رویکرد درستی نیست. برعکس، اگر هیپرلیپیدمی عاملی در ایجاد بیماری کبد چرب غیر الکلی باشد، باید به طور خاص با استاتین ها درمان شود.

مدت زمان درمان کبد چرب با استاتین ها یک الی سه ماه پس از شروع مصرف دارو است.

در واقع پس از این مدت آزمایشات کبدی بررسی شده و تاثیر و روند درمان ادامه می یابد. به عبارتی اگر استاتین ها در درمان این مشکل موثر باشند تاثیر خود را در این مدت نشان خواهند داد. علاوه بر این، استاتین ها به طور مستقل فیبروز کبد را کاهش می دهند و از عوارض آن به ویژه ایجاد سیروز جلوگیری می کنند.

متفورمین: هنگامی که متفورمین به طور منظم مصرف شود، مقاومت به انسولین را کاهش می دهد و از این رو سطح ALT و AST نیز کاهش می یابد.

همچنین نشان داده شده است که این دارو منجر به بهبود بافت شناسی کبد (کاهش استئاتوهپاتیت و فیبروز) نیز می شود.
ویتامین E، پیوگلیتازون، لیراگلوتید و … نیز از جمله درمان های دارویی برای مبتلایان به کبد چرب محسوب می شوند. مدت زمان درمان کبد چرب با هر یک از این داروها متفاوت بوده و با توجه به نظر پزشک متخصص تعیین می شود.

با این همه در مورد درمان دارویی و مدت زمان درمان کبد چرب لازم است توجه داشته باشید که هیچ داروی مورد تایید سازمان غذا و دارو (FDA) در جهان برای درمان بیماری کبد چرب غیر الکلی (به ویژه استئاتوهپاتیت) وجود ندارد. با این حال، مطالعات فازی بر روی بسیاری از داروهای مرتبط با مکانیسم‌های مختلف در این مورد ادامه دارد.

منبع محتوا:

my.clevelandclinic webmd healthline mayoclinic