برخی از خانم ها علائم کم خونی در بارداری را تجربه می کنند. گاهی اوقات در دوران بارداری میزان گلبول‌های قرمز خون کم می شود و قدرت انتقال اکسیژن به بافت‌های بدن کاهش می یابد.
البته کم خونی در دوران بارداری اگر کم باشد طبیعی است و جای نگرانی نیست.
اما اگر کم خونی شدید باشد، مادر و جنین دچار عوارض جدی از جمله زایمان زودرس می شوند. کم خونی در دوران بارداری به دلیل کاهش مقدار آهن، ویتامین‌ها و علائم دیگر می باشد.
در زمان بارداری بدن به طور طبیعی خون بیشتری را تولید می کند تا سلامت بدن تضمین شده و نیازهای بدن فراهم شود. اما اگر بدن به مقدار کافی آهن و مواد مغذی را نتواند دریافت کند بدن نمی تواند گلبول قرمز مورد نیاز برای این افزایش حجم خون را تولید کند بنابراین علائم کم خون در بارداری ظاهر می شود.
در این بخش از سایت متا راز با ما همراه باشید تا در مورد علائم کم خونی در دوران بارداری بیشتر بدانیم.
نشانه ها و علائم کم خونی در بارداری
اگر کم خونی خفیف باشد تنها با آزمایش خون مشخص میتوان متوجه شد که مادر کم خونی دارد. اما اگر کم خونی شدید باشد با نشانه ها و علائم ظاهری همراه است.
لازم به ذکر است نشانه هایی که برای کم خونی در بارداری گفته می شود همیشه دلیل بر کم خونی نیست، زیرا در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی، ممکن است روند کارکرد بدن کمی مختل شود. به هر حال مادران باردار باید تحت نظر پزشک باشند تا همه علائم آنها مورد بررسی پزشک قرار بگیرد.
در بخش زیر شایع ترین علائم کم خونی در بارداری ذکر شده است، اگر دارای علائم زیر هستید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:
این نشانه ها می تواند جزئی از علائم کم خونی در بارداری باشد اما هر نوع علائم افسردگی در زنان باردار دلیل قطعی بر کم خونی نیست برای همین همان طور که گفته شد هیچ گاه بدون مشورت و آزمایش های پزشک، خودتان وارد عمل نشوید و برای خودتان دارو تجویز نکنید.
دلایل کم خونی در بارداری
در بخش زیر تمامی دلایلی که باعث میشود خانم ها در دوران بارداری دچار کم خونی شوند، آورده شده است:
مصرف نکردن مواد غذایی غنی از آهن
عدم توانایی بدن در جذب آهن که در مواد غذایی موجود می باشد
بارداری‌های پی در پی که بدن را ضعیف می کند
عدم دریافت اسید فولیک یا ویتامین B12
بیماری‌های آرتریت روماتوئید و کلیوی
مادرانی که در ماههای اول بارداری هستند و اهدای خون می کنند
خونریزی به علت جراحت و یا زخم
چند قلوزایی
عدم تغذیه صحیح در دوران بارداری
استفراغ های صبحگاهی که به شدت زیاد باشد
بارداری در سن کم
افرادی که قبل از بارداری دچار کم خونی هستند و مداوا نشده اند
اختلالات ژنتیکی و ارثی والدین
به علت شرایط موجود در بارداری، آهن بدن مادر برای رشد و نمو جنین مصرف میشود و استفاده نکردن از مکمل‌های آهن هنگام بارداری ممکن است باعث بروز کم خونی شود.
چه نوع کم خونی هایی در بارداری وجود دارد؟
بدن خانمها در زمان بارداری تغییرات قابل توجهی می کند میزان خون در بدن مادر حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش پیدا می کند که در نتیجه تامین آهن و ویتامین‌های مورد نیاز بدن برای ساخت هموگلوبین نیز افزایش می یابد.
هموگلوبین پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز خون است که اکسیژن را به سلول‌های دیگر بدن می‌رساند.
اما همه کم خونی ها به یک علت نیستند و علائم کم خونی در بارداری انواع مختلفی دارد که انواع آنها زیاد هست در قسمت زیر به چند مورد اشاره می کنیم.
۱. تغییرات فیزیولوژیکی
تغییرات فیزیولوژیکی در بارداری سبب کم خونی فیزیولوژیکی در دوران بارداری می شود. چون میزان پلاسما از گلبول های قرمز خون RBC بیشتر است و همین امر دلیل بر کم خونی می شود.
۲. فقدان و کمبود ویتامین B12
بدن برای تولید سلول‌های قرمز خونی سالم به ویتامین B12 احتیاج دارد. هنگامی که مادر در دوران بارداری ویتامین B12 به اندازه کافی را از رژیم غذایی خود دریافت نکند، نمی‌تواند سلول‌های قرمز خونی لازم برای اکسیژن‌رسانی را بسازد.
مادران بارداری که محصولات لبنی و تخم مرغ، گوشت، مرغ نمی‌خورند بیشتر از دیگران در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند.
این کمبود می‌تواند سبب نقص در زمان تولد مانند ناهنجاری لوله عصبیِ جنین و یا زایمان زودرس شود.
۳. فقر آهن در دوران بارداری
این نوع کم خونی هنگامی رخ می دهد که بدن آهن کافی برای ساخت مقدار هموگلوبین لازم را نداشته باشد.
هموگلوبین نوعی پروتئین در سلول‌های قرمز است که اکسیژن را به سمت بافت‌های بدن حمل می‌کند و در این نوع کم خونی یعنی فقر آهن، خون نمی‌تواند اکسیژن کافی را به سمت بافت‌ها انتقال دهد.
فقر آهن یکی از عوامل رایج کم خونی در بارداری است.
۴. فقر فولات در دوران بارداری
فولات ویتامینی است که به‌طور طبیعی در سبزیجاتی که برگ های سبز دارند موجود است. بدن برای ساختن سلول‌های جدید مانند سلول‌های قرمز خونی سالم به فولات نیاز دارد.
خانمها در دوران بارداری به میزان فولات بیشتری احتیاج دارند اما بعضی وقتها مقدار فولات مورد نیاز را از طریق رژیم غذایی نمی توانند دریافت کنند. برای همین بدن قادر نیست سلول قرمز کافی برای اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن تولید کند.
کمبود فولات سبب نقایص تولد همچون کاهش وزن هنگام تولد و یا ناهنجاری لوله عصبی (اسپاینابیفیدا) می شود.
درمان علائم کم خونی در بارداری
مادران باردار در طول روز لازم است ۳۰ میلی‌گرم آهن استفاده کنند در صورت مشاهده علائم کم خونی و مشورت با پزشک باید مکمل آهن و فولیک اسید استفاده شود.
غذاهایی که سرشار از آهن و فولیک اسید هستند باید مصرف شود.
مکمل ویتامین B12 استفاده شود.
در رژیم غذایی مادر باردار حتما محصولات لبنی، گوشت و تخم مرغ استفاده شود.
مادر باردار به طور مرتب تحت نظر پزشک و آزمایشات باشد.
مشکلات و خطرات کم خونی در زمان بارداری
کم خونی برای مادر باردار خطرات بسیاری دارد و اگر درمان نشود جنین و مادر دچار مشکل می شوند.
مشکلات ناشی از کمبود و فقدان آهن شامل موارد زیر است:
نوزاد دچار کم خونی می شود.
رشد در زمان جنینی و سپس کودکی دچار اختلال می شود.
طی پروسه کم خونی در دوران بارداری مادر بعد از زایمان دچار افسردگی می شود.
شاید پزشکان مجبور شوند انتقال خون به نوزاد انجام دهند.
زایمان نوزاد با وزن کم یا زایمان زودرس
گاهی اوقات که کم خونی شدت دارد و مادر دیر به پزشک مراجعه می کند تولد نوزاد با نقص همراه می شود.
مادران باردار توجه داشته باشند که باید مدام مورد بررسی پزشک باشند تا اگر مشکلی در زمینه کم خونی وجود داشت آن را سریعا رفع کنند تا از خطرات و مشکلات نسبت به خود و جنین دوری کنند.
جلوگیری از علائم کم خونی در بارداری
مادران در طول دوران بارداری خود باید از غذاهایی که سرشار از آهن است در رژیم غذاییشان استفاده کنند.
غذاهایی که در طول دوران بارداری می توان مصرف کرد تا از علائم کم خونی در بارداری جلوگیری کنند شامل موارد زیر هستند:
سبزیجاتی مثل کلم بروکلی و اسفناج که برگهایی سبز دارند.
مرغ و ماهی و گوشت قرمز که پزشک هم به شدت این مواد غذایی غنی از آهن را پیشنهاد می دهد.
خمیر سویا، لوبیا، عدس که حاوی مقادیر بالایی از آهن هستند.
غلات و دانه هایی که آهن دارند.
تخم مرغ که در طول دوران بارداری بسیار توصیه می شود.
دانه ها و مغزهایی که مواد مغذی و آهن دارند.
خوردن سیب زمینی
مصرف آجیل
ویتامین C به جذب آهن کمک می کند؟
ویتامین سی می تواند آهن را جذب بدن کند برای همین پیشنهاد می شود که از این ویتامین مهم نیز استفاده کنید البته با تجویز پزشک.
مواد غذایی که دارای ویتامین C هستند شامل موارد زیر می باشند:
فلفل دلمه ای
توت فرنگی
مرکبات و آب میوه ها
گوجه فرنگی
مصرف مکمل آهن همراه آب پرتغال
در کنار ویتامین های طبیعی و غذاهایی که حاوی آهن هستند اسید فولیک و مکمل های آهن نیز باید استفاده شود که پزشک در زمان بارداری طبق آزمایشهای مورد نظر از این مکمل ها استفاده می کند.
آزمایشهای قبل از زایمان برای علائم کم خونی در بارداری
خانم هایی که می خواهند دوران بارداری خوبی را پشت سر بگذارند و دچار ناهنجاری های احتمالی دوران بارداری و افسردگی های بعد از زایمان و یا مشکلات جنین نشوند، قبل از بارداری به پزشک مراجعه کرده و آزمایشهای مورد نظر را می گیرند.
۱. آزمایش هماتوکریت:
آزمایش هماتوکریت درصد سلول‌های قرمز خون را در هر نمونه خون اندازه‌گیری می‌کند.
۲. آزمایش هموگلوبین:
آزمایش هموگلوبین مقدار هموگلوبین را اندازه می گیرد و هموگلوبین یک پروتئین غنی از آهن در سلول های قرمز خونی می باشد و اکسیژن را از شش ها به طرف بافت های بدن انتقال می دهد.
این آزمایش ها بسیار مهم هستند زیرا در طول دوران بارداری نیز پزشک از این آزمایشها برای اطمینان از سلامت مادر و جنین در رابطه با علائم کم خون استفاده می کند.
جمع بندی
لازم به ذکر است اگر خانم ها در طول دوران بارداری بیش از حد معمول آهن مصرف کنند دچار مشکلات گوارشی می شوند برای همین میزان مصرف آهن در طول این دوران را باید پزشک تجویز کند.
بعد از اینکه مکمل‌های آهن برای یک هفته یا بعد از شروع مصرف، استفاده می شود سطح هموگلوبین و سلول‌های قرمز خون به مقدار زیادی افزایش پیدا می‌کنند و خیال مادر باردار از اینکه دچار علائم کم خونی در بارداری نشود، راحت است.
مطمئن ترین راه برای سلامت مادر و جنین این است که تحت نظر یک پزشک معالج با تجربه قرار بگیرند.
