آیا تا به حال نام سندروم پای بیقرار (RLS یا Restless Leg Syndrome) را شنیده‌اید؟
حتماً شما هم این تجربه را داشته‌اید که گاهی اوقات حس ناخوشایند و آزاردهنده‌ای به شکل بی قراری، کشیدگی و یا درد در قسمت ساق پا، مچ یا ران ایجاد می‌شود و به صورت عصبی پاهای خود را تکان می‌دهید.
زمانی که دچار این حس می‌شویم در خواب و استراحت ما اختلال ایجاد می‌شود و احساس بدی را تجربه می‌کنیم.
همه افرادی که دچار این حس می‌شوند به دنبال راهی برای بهبود و کنترل آن هستند.
در این بخش از سایت متا راز، روش‌های درمانی علمی که برای این مشکل پیشنهاد می‌شوند را بررسی خواهیم کرد. اگر دچار این اختلال می‌شوید، در ادامه مطلب به علت و راه‌های درمانی آن دست پیدا کنید.
انواع سندروم پای بیقرار
این سندروم دو نوع دارد:
نوع اول با نام ایدیوپاتیک (Idiopathic) شناخته می‌شود.
نوع دوم این سندروم، ثانویه نام دارد.
علت دقیق نوع اول این سندروم هنوز مشخص نیست، اما پزشکان اختلال ژنتیکی را به عنوان اصلی‌ترین عامل بروز آن شناسایی کرده‌اند.
نوع اول این سندروم از نوع دوم رایج‌تر است. افرادی که دچار نوع یک سندروم آر آل اس می‌شوند، معمولاً زیر چهل سال هستند.
در کودکان نیز گاهی نوع اول این سندروم دیده می‌شود. علائم نوع یک این سندروم معمولاً به مرور زمان شدیدتر می‌شوند.
سندروم پای بیقرار از نوع ثانویه پس از سن ۴۵ سالگی اتفاق می افتد و به اختلال ژنتیکی مرتبط نیست.
این نوع از سندروم آر آل اس به صورت ناگهانی اتفاق می افتد و با گذشت زمان علائم آن شدیدتر نمی‌شود.
نوع ثانویه در ماه‌های آخر بارداری در زنان شایع است و پس از زایمان بهبود پیدا می‌کند.
چه عواملی باعث بروز سندروم RLS می‌شوند؟
این سندروم که با نام علمی ویلیس اکبوم نیز شناخته می‌شود نوعی اختلال عصبی است.
برخی از افراد به صورت مکرر دچار این اختلال می‌شوند و از آن رنج می‌برند.
دقیقاً مشخص نیست که چرا افراد دچار این مشکل می‌شوند، اما پزشکان علل مختلفی را برای این سندروم مطرح کرده‌اند.
مهمترین علت بروز این مشکل به اختلال ژنتیکی برمی‌گردد.
معمولاً قبل از چهل سالگی علائم این بیماری در شخصی که دچار اختلال ژنتیکی است دیده می‌شود. یکی از علت‌های دیگر آن به کمبود آهن در مغز مرتبط است.
علت دیگر مربوط به قسمتی از مغز به نام گانگلیون (Ganglion) است که مسئولیت کنترل حرکت در بدن را بر عهده دارد.
گانگلیون از ماده شیمیایی دوپامین در مغز تغذیه می‌کند.
اگر این قسمت از مغز دچار اختلال شود، سندروم پای بی قرار اتفاق می افتد.
به طور کلی دلایل اصلی که باعث بروز اختلال در کنترل و حرکت پا می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:
بیماری کلیوی شدید (همودیالیز)
کمبود آهن در بدن
سه ماه آخر بارداری
عوارض جانبی برخی داروها، مثل داروی ضد تهوع و داروهای مربوط به درمان بیماری‌های روانی و عصبی
آپنه یا وقفه تنفسی که در خواب اتفاق می افتد
مصرف نیکوتین، الکل یا کافئین
بیماری نوروپاتی که در نتیجه آسیب به اعصاب محیطی اتفاق می افتد
سندروم پای بیقرار بیشتر در چه افرادی اتفاق می افتد؟
به طور کلی ۵ تا ۱۵ درصد از مردم به این اختلال دچار می‌شوند.
بر اساس تحقیقات، زنان بیشتر از مردان دچار این اختلال می‌شوند.
همچنین با افزایش سن میزان بروز این سندروم در اشخاص افزایش پیدا می‌کند.
علت اختلال خواب یک سوم از افراد بالای شصت سال به سندروم آر آل اس ارتباط دارد.
در کودکان نیز این اختلال به وجود می‌آید. اما شیوع آن در کودکان پنجاه درصد کمتر از بزرگسالان است. گاهی این بیماری با بیش فعالی اشتباه گرفته می‌شود.
آیا سندروم RLS با آزمایش تشخیص داده می‌شود؟
اینکه در شخصی این سندروم وجود دارد یا نه توسط آزمایش قابل تشخیص نیست.
تنها علائم و معیارهایی وجود دارند که این سندروم را در شخص نشان می‌دهند.
افرادی که زمان بروز احساسات ناراحت کننده و ناخوشایند، تمایل زیادی به حرکت دادن پاهای خود دارند یا در زمان استراحت دچار این احساس در پاهای خود می‌شوند، به این سندوم مبتلا هستند.
البته گرفتگی ساق پا یا تورم در مفاصل پا و همچنین درد عضلانی نیز باعث ناراحتی در پا می‌شوند که گاهی علائمی شبیه به سندروم آر آل اس دارند؛ بنابراین شخصی که دچار این احساس ناخوشایند می‌شود، باید به پزشک مراجعه کند تا او این موضوع را تشخیص دهد.
سندروم پای بیقرار یا RLS چه زمانی به درمان نیاز دارد؟
این سندروم اگر از نوع موقتی باشد، خود به خود درمان می‌شود و مشکل خاصی رادر شخص ایجاد نمی‌کند، اما اگر از نوع مزمن و دائمی باشد، علائم آن حداقل دوبار در هفته در شخص پدیدار می‌شوند و باعث ناراحتی و آزار فرد مبتلا خواهند شد.
اشخاصی که به نوع شدید این سندروم دچار می‌شوند در خواب و استراحت آن‌ها اختلال ایجاد می‌شود و حتی گاهی این سندروم، باعث بروز افسردگی در شخص بیمار خواهد شد.
به همین دلیل باید این افراد به دنبال راه درمان سندروم آر آل اس باشند. در ادامه به راهکارهای مؤثر درمانی می‌پردازیم.
راه‌های درمان سندروم پای بیقرار
برای درمان این سندروم راهکارهای متفاوتی وجود دارد که برخی از آن‌ها از طریق دارو این بیماری را درمان می‌کنند و برخی درمان های غیر دارویی هستند.
در ادامه به همه راه‌های مؤثر برای درمان سندوم آر آل اس اشاره خواهیم کرد.
درمان با داروهای گیاهی
برخی از داروهای گیاهی برای درمان این مشکل بسیار مؤثر هستند. عصاره شاه بلوط هندی یکی از این داروها است که در درمان گرفتگی عضلات، واریس، خستگی و سنگینی در پاها بسیار مؤثر است.
در بسیاری از موارد با رفع این مشکلات، علائم سندوم آر آل اس نیز کاهش می‌یابد.
جینکوبیلوبا نیز گیاهی است که گردش جریان خون در بدن را بهبود می‌بخشد و باعث کاهش علائم این سندروم می‌شود.
مصرف آهن
یکی از علت‌های اصلی سندوم پای بیقرار به کمبود آهن در بدن مرتبط است؛ بنابراین مصرف آهن خوراکی یا تزریق آن در بدن به بهبود این مشکل کمک خواهد کرد.
پیش از آن باید میزان آهن بدن مشخص شود.
سندروم آر آل اس با مصرف آهن خوراکی دیرتر درمان می‌شود. اگر آهن با تزریق وارد بدن شود، بیمار سریعتر بهبود پیدا می‌کند.
مصرف منیزیم و ویتامین B
بر اساس برخی تحقیقات کمبود منیزیم در بروز این سندروم در شخص مؤثر است.
به همین دلیل اگر با آزمایش مشخص شود فردی دچار کمبود منیزیم است و علائم سندروم آر آل اس را نیز دارد، با مصرف منیزیم امکان بهبود او وجود دارد.
برخی ویتامین‌ها نیز باعث کاهش علائم این بیماری می‌شوند. یکی از آن‌ها ویتامین B9 است که گردش خون را در بدن افزایش می‌دهد و از این طریق بیماری را درمان می‌کند.
ویتامین B12 نیز در بهبود سندروم پای بیقرار مؤثر است و علائم آن را کاهش می‌دهد.
طب سوزنی
طب سوزنی یکی از راهکارهای درمانی مؤثر برای بسیاری از بیماری‌ها، مثل سردرد، بیماری‌های عضلانی، سیاتیک و … است.
طب سوزنی در درمان سندروم آر آل اس نیز بکار می‌رود؛ بنابراین این درمان به اشخاصی که دچار این سندوم هستند، پیشنهاد می‌شود.
دارو درمانی
برخی از داروها، مثل روپیرینول و روتیگوتین باعث افزایش دوپامین در مغز و بهبود سندروم آر آل اس می‌شوند.
البته این داروها عوارض جانبی، مثل سرگیجه و تهوع دارند و گاهی ضربان منظم قلب را تحت تأثیر قرار می‌دهند. داروهای ضد درد نارکوتیک، مثل استامینافون، کدئین و … نیز در کاهش علائم این سندروم مؤثر هستند، اما مصرف مداوم و زیاد آن‌ها باعث وابستگی شخص به این داروها خواهد شد.
تغییر سبک زندگی
اگر سبک زندگی سالم و درستی ندارید، با تغییر آن به بهبود این سندروم و بر طرف کردن علائم آن کمک کنید.
البته این شیوه بیشتر در نوع خفیف و متوسط آن مؤثر است و اگر سندروم آر آل اس از نوع شدید باشد، باید با دارو یا مکمل‌هایی، مثل آهن و سایر ویتامین‌ها رفع شود.
در قدم اول ساعت خواب و بیداری مشخصی داشته باشید.
تلفن همراه، کامپیوتر و تلویزیون را از محل خواب خود دور کنید و در اتاقی بخوابید که احساس آرامش می‌کنید. قبل از خواب غذای سنگین نخورید و از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید.
اگر دچار کمبود آهن هستید، گوشت، تخم مرغ و سایر پروتئین‌ها را در وعده‌های غذایی خود قرار دهید. دوش آب گرم و ماساژ پا نیز به کاهش علائم این بیماری کمک زیادی می‌کنند. انجام یوگا و مدیتیشن نیز به افراد دارای این سندروم توصیه می‌شود.
افرادی که دچار علائم سندروم پای بیقرار می‌شوند، چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنند؟
اگر علائم این بیماری را به ندرت احساس می‌کنید، تغییر سبک زندگی به بهبود کامل علائم آن کمک خواهند کرد و مراجعه به پزشک ضروری نیست.
اما در صورتی که، بیشتر از دوبار در هفته و با علائم شدید این مشکل را تجربه می‌کنید، باید به پزشک مراجعه کنید تا پزشک متخصص پس از انجام آزمایشات، در صورت لزوم به شما دارو تجویز کند.
سخن آخر
سندروم پای بیقرار یکی از مشکلات به ظاهر ساده اما بسیار آزار دهنده است که اگر به موقع پیگیری و درمان نشود، مشکلات شدیدتری را در شخص ایجاد خواهد کرد و فعالیت‌های روزانه شخص را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
اگر به این سندروم مبتلا هستید، در قدم اول از راه‌های غیر دارویی استفاده کنید و در صورت لزوم این مشکل را با پزشک مطرح کنید. در این مطلب علائم، انواع و راه‌های اصلی درمان این بیماری را مورد بررسی قرار دادیم. با استفاده از راه‌های ذکر شده در مطلب سندروم RLS را درمان کنید.
