آشنایی با قرص فولیک اسید ( زمان و نحوه مصرف)

در این مطلب قصد داریم درباره قرص فولیک اسید اطلاعاتی را شامل موارد مصرف و دوز آن و همچنین مضرات فولیک اسید در اختیار شما قرار دهیم.

اشاره‌ به جنس و نحوه ساخت این قرص، عوارض، موارد مصرف و منع مصرف آن خواهیم کرد. به طور کلی هر نکته‌ای که باید پیش از مصرف فولیک اسید بدانید را در اختیارتان می‌گذاریم. برای یک تجربه سودمند به نحوه مصرف فولیک اسید توجه کافی داشته باشید. ما را در ادامه این مطلب از متا راز  همراهی کنید تا به نتیجه دلخواه برسید.

ماهیت فولیک اسید

فولیک اسید (Folic acid) در آزمایشگاه و از ویتامین (B9) یا فولات ساخته می‌شود. فولات  (folate)به ساختن گلبول‌های قرمز خون در بدن کمک می‌کند. این ماده حیاتی در برخی غذاها وجود دارد.

فولیک اسید به شکل شربت و قرص فولیک اسید در دوزهای پایین قابل تهیه و مصرف است. مصرف دوزهای بالا تنها با تجویز پزشک انجام می‌گیرد.

مصرف خودسرانه فولیک اسید

از این کار بپرهیزید! تجویز فولیک اسید، باید با تایید پزشک و انجام آزمایش‌های دقیق صورت بگیرد. آزمایش سطح فولات خون، شمارش گلبول‌های قرمز خون و ویتامین (B12) سطح خون ضروری هستند. این تست‌ها برای تعیین میزان و مدت زمان مصرف این دارو انجام می‌شود.

کابرد‌های فولیک اسید

فولیک اسید هم نقش پیشگیری از بیماری‌ها و هم نقش درمانی دارد. چند کابرد فولیک اسید عبارتند از:

• درمان یا پیشگیری از کم‌خونی نوع فقر فولات (folate deficiency anemia)
• کمک به رشد مغز، جمجمه و ستون فقرات جنین در دوران بارداری و پیشگیری از اختلالات نقص لوله عصبی در جنین؛ مثلا باز بودن دیواره کانال نخاعی (spina bifida) در نوزاد متولدشده ناشی از کمبود فولیک اسید در بدن مادر است.
• کاهش عوارض متوترکسات (methotrexate) در درمان آرتروز، بیماری کرون و پسوریازیس

فولیک اسید در دیگر داروها

فولیک اسید در ترکیبات دارویی مختلف هم یافت می‌شود. این ترکیبات عبارتند از:

• فروس فورمات و فروس سولفات برای درمان کم‌خونی نوع فقر آهن (folate deficiency anemia) حاوی این ماده هستند.
• در ترکیبات ویتامین‌ها و مکمل‌های تقویتی هم پیدا می‌شود.

موارد مصرف و منع مصرف

مصرف قرص فولیک اسید برای اغلب کودکان و بزرگسالان مانعی ندارد. در موارد کمی باید با مشورت پزشک از فولیک اسید استفاده کنید. این موارد منع مصرف عبارتند از:

• حساسیت به فولیک اسید و دیگر داروها
• کمبود ویتامین (B12) یا کم‌خونی ناشی از فقر این ویتامین
• ابتلا به انواع سرطان (مگر در موارد ابتلا به کم‌خونی فقر فولات)
• دیالیز کلیه از نوع همودیالیز (haemodialysis)
• قرار داشتن فنر یا استنت در قلب

زمان و نحوه مصرف

مصرف فولیک اسید برای کودکان باید طبق تجویز و دستور پزشک صورت گیرد. اگر خودتان، قرص فولیک اسید را از داروخانه تهیه کرده اید، لازم است چند نکته را در نظر داشته باشید. این نکات عبارتند از:

دوز مصرفی

به چه دلیل از فولیک اسید استفاده می‌کنید؟ مدت زمان مصرف و دوز مصرفی وابسته به دلیل مصرف است. دوز مصرفی طبق دلایل عمده شامل موارد زیر هستند:

پیش از بارداری

سه ماه قبل از بارداری مصرف شود. روزانه ۴۰۰ میکروگرم توصیه می‌شود.

حین بارداری

۱۲ هفته اول بارداری مصرف شود. روزانه ۴۰۰ میکروگرم توصیه می‌شود.

در موراد خطر ابتلای کودک به اختلالات ستون فقرات یا کم‌خونی شدید، ۵ میلی گرم در روز توسط ماما یا پزشک متخصص زنان و زایمان تجویز می‌شود.

درمان کم‌خونی نوع فقر فولات

کودکان زیر ۱۲ ماه با تشخیص پزشک و باتوجه به وزن مصرف می‌کنند. برای کودکان بزرگتر از یک سال، روزانه ۵ میلی گرم و در مواردی ۱۵ میلی گرم توصیه شده است. دوره مصرفی حدودا ۴ ماه است؛ مگر در موارد خاص که تا آخر عمر ادامه می‌یابد. مشکلات طولانی مدتی که منجر به این نوع کم‌خونی می‌شوند، فقط طبق تجویز پزشک مصرف قرص فولیک اسید را قطع می‌کنند.

پیشگیری از کم‌خونی نوع فقر فولات

۱۲ سال و بزرگتر؛ ۵ میلی‌گرم ۱ تا ۷ مرتبه در هفته (وابسته به سن، سلامت کلی بدن، نتایج آزمایش‌ها و رژیم غذایی است.)

میزان مصرف برای افراد زیر ۱۲ سال؛ طبق توصیه پزشک صورت می‌گیرد.

تجویز همزمان با مصرف متوترکسات (methotrexate)؛ برای کاهش عوارض است.

تغییر دوز

دوز مصرفی ثابت است مگر در ۲ مورد:

• دوز بالاتر طبق نتیجه آزمایش خون
• در مواقع درمان کم‌خونی

نحوه مصرف

قرص فولیک اسید را می‌توانید حین غذا خوردن یا با آب مصرف کنید. اگر از شربت یا فولیک اسید مایع استفاده می‌کنید، حتما از قاشق مخصوص برای اندازه‌گیری دوز استفاده کنید.

عوارض فولیک اسید

این دارو مانند دیگر داروها عوارض دارد، اما بسیار کم و خفیف هستند.

عوارض شایع و قابل‌کنترل عبارتند از:

• احساس ناخوشی یا حالت تهوع
• از دست دادن اشتها
• نفخ شکم

اگر عوارض طولانی و آزاردهنده شدند، حتما از پزشک یا داروساز کمک بگیرید.

موارد حساسیت شدید

اگر پس از مصرف فولیک اسید حساسیت‌های زیر را داشتید، سریعا به درمانگاه مراجعه کنید:

1. پوسته پوسته شدن، زخم‌شدن، قرمزی، و التهاب پوست همراه با خارش
2. احساس فشار در قفسه سینه یا گردن
3. مشکل در صحبت کردن یا قورت دادن
4. التهاب دهان، لب‌ها، زبان، گلو و گردن
5. تنگی نفس

برای اطلاع از دیگر عوارض قرص فولیک اسید بروشور داخل جعبه را مطالعه کنید.

مصرف در دوره باروری ، بارداری و شیردهی

برای مصرف فولیک اسید در این حالت‌ها، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:

مصرف فولیک اسید حین بارداری

دلیلی شاهد بر اینکه مصرف فولیک اسید، باعث باروری و عدم باروری در خانم‌ها یا آقایان می‌شود وجود ندارد. این ماده نقش مراقبتی و پیشگیری را در باروری و بارداری ایفا می‌کند. فولیک اسید در ۱۲ هفته اول پیش از بارداری و ۱۲ هفته پس از بارداری توصیه می‌شود.

قرص فولیک اسید در بارداری

دلیل استفاده از این قرص پیش و پس از بارداری، کمک به رشد طبیعی ستون فقرات جنین است. در مواردی مانند کم‌خونی یا خطر ابتلا به کم‌خونی، فولیک اسید در کل ۹ ماهه بارداری توصیه می‌شود. بهتر است مصرف طولانی با تجویز پزشک و نه ترجیح شخصی خودتان باشد.

کمک به رشد مغز، جمجمه و ستون فقرات جنین در دوران بارداری و پیشگیری از اختلالات نقص لوله عصبی، مثل باز بودن دیواره کانال نخاعی (spina bifida) از فواید قرص فولیک اسید در بارداری است. در مواردی که احتمال ابتلای جنین متولد شده به نقص لوله عصبی بیشتر است، دوز بیشتری هم مصرف می‌شود. دوز مصرفی در این موارد از ۴۰۰ میکروگرم تا ۵ میلی‌گرم متفاوت است. موارد دیگری که خطرناک محسوب می‌شوند عبارتند از:

1. اگر اختلال لوله عصبی در بارداری قبلی شما تاثیر داشت
2. اگر پدر کودک مبتلا به این اختلال باشد
3. اگر خانواده پدر فرزند سابقه ابتلا به این اختلال را داشته باشند
4. اگر کم‌خونی داسی شکل دارید
5. اگر به دیابت مبتلا هستید
6. اگر اضافه وزن شدید دارید
7. اگر داروهای صرع یا ضدتشنج استفاده می‌کنید
8. اگر برای درمان ایدز از داروهای ضدرتروویروس مصرف می‌کنید

قرص فولیک اسید و شیردهی

فولیک اسید در شیر مادر وجود دارد. با مصرف مکمل، این ماده وارد غدد تولید شیر در سینه می‌شود. مقدار فولیک اسید کم و غیر آسیب‌زا است.

فولیک اسید و مکمل‌های غیرشیمیایی

قرص فولیک اسید روی دیگر مواد درمانی تاثیرگذار است. این مواد چه شیمیایی باشند چه گیاهی به صورت متقابل بر روی فولیک اسید تاثیر می‌گذارند. شرط عقل احتیاط است. موارد زیر را قبل از مصرف فولیک اسید با پزشک در میان بگذارید:

• در صورتی که از متوترکسات برای درمان آرتروز، بیماری کرون، پسوریازیس و بیماری‌های سرطانی استفاده می‌کنید.
• آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های باکتریایی
• داروهای حاوی زینک، مثل قرص‌های مکیدنی گلو و داروهای ضدسرماخوردگی
• کلستیرامین برای کاهش و درمان کلسترول خون
• داروهای ضد تشنج و ضد صرع، مثل فنی توئین، فس فنی توئین، فنوباربیتال و پریمیدون
• داروهای ضدسرطان، مثل فلوئورواوراسیل، کپسیتابین، رالتی ترکسد و تگافور
• داروهای درمان کننده التهاب روده، مثل سولفاسلازین که در درمان کولیت زخم شونده و بیماری کولون کاربرد دارد.

یک نکته دیگر هنگام استفاده همزمان این ماده با دیگر داروها:

۲ ساعت قبل و بعد از مصرف داروهای ضداسید معده که حاوی آلومینیوم و منیزیم هستند از خوردن فولیک اسید بپرهیزید. این داروها جذب فولیک اسید توسط معده را کم می‌کنند.

قرص فولیک اسید و مسکن

مصرف همزمان مسکن‌هایی، مثل پاراستامول با قرص آهن مشکلی ایجاد نمی‌کند. مسکن پاراستامول پرکاربردترین و پرتجویزترین مسکن در دوران بارداری و شیردهی است.

اگر فولیک اسید را با متوترکسات‌ها استفاده می‌کنید، حتما قبل از مصرف داروهای غیراستروئیدی با خاصیت ضدالتهابی، مثل ایبوپروفن و آسپیرین از پزشک مشورت بگیرید.

قرص‌های فولیک اسید و داروهای گیاهی

پیش از مصرف هر گونه داروها، مکمل‌ها و ترکیبات گیاهی با دکترتان صحبت کنید.

برخی ویتامین‌ها و مکمل‌ها حاوی زینک هستند. زینک و فولیک اسید میانه خوبی با هم ندارند. فولیک اسید از تاثیر مثبت زینک روی بدن می‌کاهد.

برخی مکمل‌های تقویتی و مولتی ویتامین‌ها حاوی فولیک اسید هستند و ممکن است نیازی به فولیک اسید نداشته باشید. برای مصرف میزان آهن مورد نیازتان با داروساز صحبت کنید.

کلام آخر

فولیک اسید ماده آزمایشگاهی و تغییریافته فولات است. این تغییر در جهت سازگاری با بدن انسان اعمال شده است. ضمن مصرف قرص فولیک اسید، لازم است نکاتی را به خاطر داشته باشید. ما در این مطلب اشاره جامعی به این نکات یعنی موارد مصرف، دوز مصرفی، منع مصرف و عوارض این ماده پرداختیم. جذب این ماده توسط بدن و کمک به سلامت به شرطی میسر است که این موارد را جدی بگیرید.

منبع محتوا:

nhs.uk webmd