چرا دروغ می گوییم؟ دلایل دروغ گویی افراد چیست؟ متداول ترین انگیزه های دروغ گفتن کدامند؟
مردم به دلایل مختلفی به دروغ گفتن متوسل می شوند که فهرست کردن همه آنها غیرممکن است. با این حال، از رایج ترین انگیزه های دروغ گفتن، می توان به اجتناب از تنبیه، به عنوان محرک اصلی برای دروغ گویی کودکان و بزرگسالان اشاره کرد.
دلایل معمول دیگر عبارتند از: محافظت از خود یا دیگران در برابر آسیب، حفظ حریم خصوصی و اجتناب از خجالت!
چرا دروغ می گوییم؟
دروغ برای فرار از مجازات :راننده با سرعت ۱۲۰ کیلومتر در ساعت ادعا می کند: “فکر می کردم فقط با سرعت ۸۰ کیلومتر در ساعت می روم.
” نوجوانی می‌گوید: “ساعت مچی من متوقف شد، بنابراین نمی‌دانستم ۲ ساعت پس از منع آمد و شد به خانه برگشتم.” اجتناب از تنبیه شایع ترین دلیلی است که مردم صرف نظر از سنشان، چه برای اجتناب از سرعت غیرمجاز و چه برای زمین گیر شدن، دروغ های جدی می گویند. در دروغ های جدی، در صورت کشف دروغ، خطر آسیب قابل توجهی وجود دارد: از دست دادن آزادی، پول، شغل، رابطه، شهرت یا حتی خود زندگی!
تنها در چنین دروغ های جدی که در صورت تشخیص دروغگو مجازات می شود، دروغ از روی رفتار (حالت چهره، حرکات بدن، نگاه، صدا یا کلمات فرد دروغگو، قابل تشخیص است. در حالی که دروغ های معمول زندگی که بدون مجازات یا پاداش هستند می توانند بی عیب و نقص گفته شوند و فرد شنونده در مورد تشخیص صحت یا دروغ بودن آنها نتواند تصمیم درستی بگیرد.
دروغ گویی برای کتمان پاداش یا منفعت
در دروغ‌های جدی، دروغ معمولاً برای پنهان کردن پاداش یا منفعت دروغگو با شکستن یک قانون یا انتظار صریح گفته می‌شود.
ناقض مقررات منع آمد و شد توانست با دروغی که تحویل بدهد مدت بیشتری در مهمانی بماند.
شوهری که ادعا می کند تلفن همراهش به دلیل کار کردن در دفتر کار تا دیر وقت خاموش شده بود، در اتاق یک هتل با دوست دخترش بوده و اگر دروغش فاش نشود، هیچ بهایی نخواهد پرداخت.
در هر یک از این مثال‌ها، قانون شکن قبل از شکستن یک قانون تصمیم می‌گیرد که اگر از او در مورد کاری که انجام داده سؤال شود دروغ بگوید تا تقلب یا تخلف صورت گرفته را پوشش دهد.
دروغ برای محافظت از کسی در برابر آسیب!
محافظت از شخصی دیگری در برابر آسیب مهمترین دلیل دیگری است که دروغ می گوییم؟ شما نمی خواهید دوستتان، همکارتان، خواهر یا برادرتان، همسرتان یا هر کسی که برایتان مهم است، تنبیه شود؛
در این حالت حتی اگر با کاری که شخصی که از او محافظت می کنید موافق نباشید اما دروغ می گویید تا او را از یک خطر یا آسیب نجات دهید.
در مورد این نوع دلیل از دلایل دروغ گویی مشخص نیست که جامعه این دروغ ها را تایید می کند یا خیر.
وقتی یک افسر پلیس از شهادت دادن علیه افسری دیگری که می‌دانند قانون را زیر پا گذاشته است خودداری می‌کند، ما هر چند به انگیزه او برای محافظت از دوست و همکارش احترام می‌گذاریم، اما بسیاری از مردم معتقدند که این افراد تاثیرگذار در جامعه باید راستگو باشند.
دروغ گفتن برای محافظت از خود
محافظت از خود در برابر آسیب حتی زمانی که هیچ قانونی را زیر پا نگذاشته اید، انگیزه دیگری برای دروغ گویی است.
کودکی که تنها در خانه است و به غریبه ای که در را می زند می گوید: «پدرم خوابیده است بعداً بیایید»، هیچ کار خلافی را که پنهان کند مرتکب نشده است. این یک دروغ محافظت از خود است.
برخی از دروغ ها برای جلب تحسین دیگران گفته می شوند. لاف زدن در مورد چیزی غیر واقعی یک نمونه آشکار از این نوع دروغ گویی ها است.
این دلیل برای دروغ گفتن در کودکان، برخی از نوجوانان و حتی بزرگسالان شایع است. این نوع دروغ اگر کشف شود، به شهرت خود فرد دروغگو آسیب می رساند، اما نه بیشتر از آن!
حفظ حریم خصوصی، دلیل دیگری برای دروغ گویی در میان افراد
حفظ حریم خصوصی، بدون ادعای این حق، دلیل دیگری برای دروغگویی افراد است.
دختری که به سؤال مادرش «الان با چه کسی تلفنی صحبت می‌کردی»، با نام بردن از یک دوست دختر، نه پسری که از او می‌خواهد قرار ملاقات بگذارد، یک مثال در این مورد است.
تنها زمانی که در یک رابطه، اعتماد قوی وجود داشته باشد، کودک به اندازه کافی شجاع می شود که بگوید “این یک امر خصوصی است” و حق داشتن رازی را اعلام کند.
برخی از افراد به خاطر هیجان محض دور شدن از حقیقت دروغ می گویند و قدرت نامعلوم خود را در این مورد آزمایش می کنند.
بسیاری از کودکان در برخی مواقع به والدین خود دروغ می گویند تا ببینند آیا می توانند این کار را به خوبی انجام دهند یا خیر.
برخی از افراد هم با لذت بردن از قدرتی که در کنترل اطلاعات در دسترس فرد هدف به دست می آورند، این کار را همیشه انجام می دهند.
دروغ برای اجتناب از خجالت!
اجتناب از خجالت هنوز هم انگیزه دیگری برای برخی دروغ های جدی و پیش پا افتاده است.
کودکی که ادعا می کند صندلی خیس ناشی از ریختن یک لیوان آب است، نه خیس کردن شلوارش، مثالی در این مورد است؛
در این حالت حتی اگر کودک به خاطر ترس از تنبیه نیز دروغ نگوید صرفا از روی خجالت دروغ خواهد گفت!
اجتناب از خجالت علتی است که به بسیاری از دروغ های نه چندان جدی مرتبط است و در زیر مجموعه دروغ های زندگی معمول و روزمره قرار می گیرد.
خیلی اوقات افراد برای رهایی از یک موقعیت اجتماعی ناخوشایند دروغ می گویند. آنها ممکن است ندانند که چگونه این کار را انجام دهند.
«متاسفم من در حال ترک منزل هستم و نمی توانم صحبت کنم»، این بهانه ای است که توسط افرادی ارائه می شود که تمایلی به صحبت باید وکیل ندارند.
در مورد برخی از این افراد حتی وقتی وکیل تلفنی کاملاً ناشناس باشد آنقدر شجاع نیستند که راستگو باشند و متوسل به دروغ می شوند.
دروغگویی صرفا به منظور مودب بودن
فریبکاری و دروغ ممکن است برای ادب و احترام نیز گفته شود. “خیلی متشکرم برای مهمانی دوست داشتنی تان” یا “این رنگ لباس واقعاً برای شما خوب به نظر می رسد” و یا ” قدرت بالای مدیریتی شما در شرکت ستودنی است” هر چند که برخی افراد این موارد را دروغ نمی دانند و آنها را بیشتر در حوزه چاپلوسی قرار می دهند. دروغ برای چاپلوسی نیز دلیل جالب دیگری در این مورد است!
در همه این موارد، فرد هدف انتظار ندارد که حقیقت به او گفته شود، هر چند که خود کاملا واقف به حقیقت باشد.
برخی افراد آگاه نسبت به حقیقت نیز ممکن است با شنیدن این نوع دروغ از دست شما ناراحت یا عصبی شوند و تصور کنایه زدن از صحبت شما را داشته باشند. پس اگر صرفا برای ادب دروغ می گویید، حواستان باشد که بیش از حد اغراق نکنید!
دروغ برای دانستن اینکه آیا کسی دیگر به ما دروغ می گوید یا خیر!!
در بیشتر موارد، هیچ راه سریع یا آسانی جز دروغ گفتن برای تشخیص فریب وجود ندارد؛ حتی اگر وجود داشته باشد نیز ممکن است چیزی را که از طرق مختلف کشف می کنیم دوست نداشته و تمایل داشته باشیم تا حقیقت را با دروغگویی و فریب فرد فریبکار کشف کنیم.
در مواردی هم مردم هر چند که اغلب ادعا می‌کنند می‌خواهند حقیقت را بدانند، اما باور کردن دروغ برای آنها آسان تر است.
در این شرایط، افراد تمایل دارند که سرنخ های فریب را نادیده بگیرند و رفتارهای مشکوک را بهانه کنند تا از پیامدهای منفی افشای دروغ هایی که گفته اند جلوگیری شود.
آیا می خواهید بدانید که فردی به شما دروغ می گوید یا خیر؟
هنگام دروغ گفتن، چهره فرد اغلب حاوی دو پیام است: دروغگو چه چیزی را می خواهد نشان دهد و چه چیزی را می خواهد پنهان کند. اغلب، این احساسات پنهان به شکل بیان عبارات کوتاه و ظهور یک حالت غیرارادی در چهره که احساسات واقعی را آشکار می کنند، قابل تشخیص هستند.
