وقت، انرژی و عمر انسان‌ها محدود است و ممکن است همه ما نتوانیم به هر آنچه که فکر می‌کنیم، برسیم و تمامی رویاهایمان محقق شود.
در واقع، هر یک از ما ده‌ها رویا و هدف داریم که بدیهی است دوست داریم به همه آن‌ها برسیم؛ اما ممکن است زمان به ما این اجازه را ندهد. این جاست که اولویت بندی اهداف به ما کمک می‌کند.
با ما در متا راز همراه باشید
ابتدا بهتر است بدانیم هدف‌گذاری چیست؟
برای درک تعریف دقیق هدف، فرض کنید در مرحله‌ای از زندگی خود قرار دارید.
اگر ندانید که مرحله بالاتری در زندگی قرار دارد، نمی‌توانید به آن برسید.
در نتیجه مرحله بالاتر همان هدف است و شما تصمیم می‌گیرید که از این مرحله از زندگی به مرحله بالاتر و پیشرفته‌تری بروید. این تصمیم شما همان هدف‌گذاری است.
شاید تابه‌حال اصطلاح هدف‌گذاری اسمارت را شنیده باشید. این روش یکی از چندین روش هدف گذاری در زندگی است که بسیار بدیهی می‌باشد؛ اما غالبا اکثر افراد برای هدف‌گذاری این روش را توصیه می‌کنند.
هدف‌گذاری اسمارت چیست؟
این روش از هدف‌گذاری ویژگی‌های ساده یک هدف را بیان می‌کند.
شما میتوانید یک هدف خود را در نظر بگیرید و آن‌گاه متوجه می‌شوید که این موارد تماما در هدف شما به‌صورت خودکار رعایت شده است.
هر حرف انگلیسی در هدف‌گذاری اسمارت (SMART) بیانگر یکی از ویژگی‌های هدف است؛ که عبارتند از:
Specific بودن هدف: یعنی هدف باید کاملا واضح و مشخص باشد.
Measurable بودن هدف: یعنی هدف باید قابل اندازه‌گیری باشد.
Attainable بودن هدف: یعنی هدف باید کاملا دست یافتنی باشد.
Realistic بودن هدف: یعنی هدف باید امکان‌پذیر باشد.
Timely بودن هدف: یعنی هدف باید زمانبندی مشخصی داشته باشد.
با اینکه مدت زمان زیادی از ارائه این روش از هدف‌گذاری گذشته است اما هنوز هم این روش برای اکثر افراد جذاب و محبوب است.
چرا ما به اهداف خود نمی‌رسیم؟
اینکه چرا بسیاری از افراد به اهداف زندگی خود یا رویاهایی که در سر دارند نمی‌رسند، به موارد زیادی بستگی دارد؛
اما به‌طور قطع می‌توان گفت که یکی از دلایل این موضوع این است که این افراد را اولویت‌بندی اهداف را جدی نمی‌گیرند یا به‌طور کل بلد نیستند اهداف خود را اولویت‌بندی کنند.
به‌عنوان مثال تقریبا همه افراد می‌خواهند کارهایشان را به‌صورت کامل انجام داده و حتی در روز تما‌می‌کارهای خود را انجام دهند.
اما بدیهی است که این کار غیرممکن است؛ زیرا ۲۴ ساعت شبانه روز برای انجام بسیاری از کارها کافی نیست. اینجاست که اولویت‌بندی اهمیت پیدا می‌کند.
همه انسان‌ها در طول زندگی خود اهدافی دارند که دائما برای رسیدن به آن‌ها تلاش می‌کنند.
اما بدیهی است که ممکن است در طول زمان برخی از اهداف کاملا فراموش شده و یا فرد در راه رسیدن به آن‌ها خسته شود.
حتی در برخی شرایط نیز ممکن است فرد متوجه شود که کارهایی که برای رسیدن به هدفش انجام داده است بیهوده بوده و با تمام تلاش‌هایی که انجام داده است، نمی‌تواند به هدفش برسد.
یاس و ناامیدی در نتیجه همین مسائل در افراد بروز پیدا می‌کند.
برای جلوگیری از این مشکلات و برای اینکه همه ما بتوانیم زندگی خود را به‌درستی مدیریت کنیم، بهتر است که اهداف زندگی‌مان را اولویت‌بندی کنیم.
شاید به نظرتان برسد که اولویت‌بندی اهداف کار مشکلی است؛ در صورتی‌که اصلا اینگونه نیست و شما تنها با رعایت یک‌سری نکات و اصول لازم میتوانید اهداف خود را اولویت‌بندی کرده و نتیجه بهتر و موثرتری دریافت کنید.
در این مقاله، همه‌چیز در رابطه اولویت بندی اهداف ذکر شده است و شما با خواندن این مقاله میتوانید به سادگی اهداف زندگی خود را اولویت بندی کرده و نتیجه دلخواه را دریافت کنید.
تعریف اولویت بندی اهداف
فرض کنید خرید یک خودرو را به‌عنوان هدف انتخاب کرده‌اید و هم اکنون شرایط خرید آن را دارید. اما به‌صورت آگاهانه خرید آن خودرو را به تعویق می‌اندازید.
این مسئله نشان می‌دهد که شما اولویت‌بندی اهداف خود را انجام داده‌اید. از طرفی، اینکه بعد از کسب یک هدف بتوانید بدون تعلل و به‌صورت هوشمندانه هدف بعدی خود را انتخاب کنید نیز نوعی اولویت‌بندی در اهداف است.
همچنین اینکه بتوانید یک هدف خاص را تعیین کنید که رسیدن به آن دردسر و زحمت کمتری داشته باشد، اما مسیر را برای رسیدن به اهداف بزرگ‌تر هموار کند، از انواع روش‌های اولویت‌بندی در اهداف محسوب می‌شود.
اگر بخواهیم یک تعریف دقیق از اولویت‌بندی اهداف ارائه دهیم می‌توانیم اینگونه بیان کنیم که “اولویت‌بندی اهداف همان تشخیص زمان مناسب برای رسیدن به یک نتیجه خاص است.
” در واقع با اولویت‌بندی اهداف افراد راحت‌تر و ایمن‌تر به اهداف خود دست پیدا می‌کنند.
چگونه اهداف خود را اولویت بندی کنیم؟
هدف بزرگ زندگی خود را تصویر سازی ذهنی کنید. در این میان باید بتوانید هدفی را برای خود رسم کنید که رسیدن به آن راحت‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود و مسیر را برای سایر اهداف بزرگ‌تر هموار می‌کند.
همین روش یک نوع اولویت‌بندی اهداف محسوب می‌شود.
شما باید تلاش کنید پس از رسیدن به یکی از هدف‌های خود، به سرعت و بدون تعلل هدف بعدی خود را پیش بگیرید و مسیر آن را طی کنید.
اینکه بتوانید به‌صورتی اهداف خود را اولویت‌بندی کنید که دستیابی به تمامی آن‌ها ممکن باشد، به یک تفکر هوشمندانه و از پیش تعیین‌شده نیاز دارد.
شما باید اهداف مختلف خود را یادداشت کرده و تاثیر هرکدام از این اهداف را در زندگی‌تان بررسی کنید. در این‌صورت بهتر میتوانید آن‌ها را اولویت‌بندی کنید.
شما میتوانید با اندکی تفکر و بررسی اولویت‌های مهم زندگی خود را تعیین کنید.
در این‌صورت اگر برخی هدف‌ها مخالف یکدیگر باشند هم میتوانید تصمیم بگیرید. در این شرایط، ممکن است مجبور شوید بین انجام یک یا دو هدف کوچک و یکی از اهداف مهم زندگی خود، یکی را انتخاب کنید.
بدیهی است که اولویت بالاتر مهم‌تر است و باید برای رسیدن به آن از هدف‌های کوچک خود بگذرید.
اما در برخی موارد ممکن است اهداف در حیطه‌های مختلفی قرار داشته باشند و شما تصور کنید که یکی از اهداف با هدف دیگر در تناقض است. در ادامه با حیطه‌های مختلف هدف‌گذاری آشنا می‌شوید.
حیطه‌های هدف‌گذاری
احتمالا می‌دانید که اهداف غالبا در حیطه‌های مختلفی قرار دارند. در این‌صورت تعیین اینکه یک هدف در کدام حیطه قرار دارد می‌تواند باعث اولویت‌بندی بهتر و موثرتر اهداف شود.
به‌عنوان مثال، فرض کنید فرد خانواده دوستی هستید و ترجیح می‌دهد که بیشتر وقت خود را با خانواده بگذرانید.
یا مثلا فرض کنید که به کار و پیشرفت خود اهمیت می‌دهید.
در این‌صورت اگر خانواده دوست باشید بدیهی است که بیشتر وقت خود را در کنار خانواده طی خواهید کرد و اگر به کار اهمیت دهید، به‌صورت خودکار، بیشترین زمان خود را صرف کار می‌کنید.
حال فرض کنید که شما فرد خانواده دوستی هستید اما هدفی دارید که کسب این هدف نیازمند کار بیشتر است.
در چنین شرایطی چگونه میتوانید تعادل را حفظ کنید؟
در اینجاست که توجه به حیطه‌های هدف‌گذاری اهمیت پیدا می‌کند.
در واقع، به‌منظور حفظ تعادل و همچنین حفظ انرژی خود در مسیر کسب هدف، شما باید حیطه‌های مختلف هدف‌گذاری را شناسایی کنید تا در نتیجه آن بتوانید یک زمانبندی هوشمندانه برای رسیدن به اهداف خود تنظیم کنید.
در مثال گفته شده، ممکن است شما هوشمندانه تصمیم بگیرید که باید برای رسیدن به هدف زمان بیشتری را به کار خود اختصاص دهید.
این در حالی است که شما یک روحیه خانواده دوستی دارید.
در این‌صورت اگر مدت زمان بیشتری کار کنید ممکن است با خود فکر کنید که برای خانواده این کار را انجام می‌دهید.
با این تفکر ممکن است روزی محبور شوید کار خود را ترک کرده و به خانواده برسید. اینجاست که دچار عذاب وجدان خواهید شد.
در این‌صورت با شناسایی حیطه‌های هدف‌گذاری بهتر میتوانید احساسات درونی خود را در تصمیماتتان برای رسیدن به اهداف مدیریت و کنترل کنید تا صدمه‌ای به مسیر کسب اهدافتان وارد نشده و نسبت به گذاشتن زمان کمتر برای خانواده خود نیز، احساس بدی نداشته باشید. همچنین میتوانید مقاله چگونه هدف گذاری کنیم را مطالعه بفرمایید.
نوع هدف
انواع هدف، شامل هدف‌های مالی، هدف‌های معنوی، هدف‌های مربوط به رشد شخصی و ارتباطات هستند.
در این میان غالبا اتفاق می‌افتد که هدف‌هایی مانند کار، خانواده، جهان‌گردی و… نیز در لیست اهداف قرار داشته باشند.
در این‌صورت شما باید این اهداف را در حیطه‌های اصلی هدف‌گذاری قرار دهید.
به‌عنوان مثال، کسب یک کار در حیطه اهداف مالی قرار می‌گیرد. البته ممکن است برای برخی افراد این هدف در حیطه اهداف مربوط به رشد شخصی قرار داشته باشد.
در هر صورت این خود شما هستید که میتوانید اهداف خود را شناسایی کرده و آن‌ها را در حیطه‌های اصلی هدف‌گذاری قرار دهید.
با قرار دادن هدف‌ها در ۴ حیطه اصلی هدف‌گذاری، میتوانید اولویت‌بندی اهداف خود را بهتر انجام داده و مسیر آسان‌تری را برای رسیدن به اهداف طی کنید.
آغاز اولویت بندی اهداف
برای شروع اولویت‌بندی اهداف، بدیهی است که ابتدا باید لیست اهداف خود را تهیه کنیم.
مهمترین مزیت این مسئله این است که می‌توانیم تمرکز کافی روی فکر کردن به یک هدف و اولویت‌بندی آن داشته باشیم.
در نتیجه، ابتدا اهداف خود را لیست کرده و سپس باید آن‌ها در حیطه‌های اصلی هدف‌گذاری قرار دهید.
با این روش شما اهداف خود را در این حیطه‌ها دسته‌بندی کرده و سپس میتوانید راحت‌تر اولویت‌بندی اهداف را انجام دهید.
مهارت اولویت بندی اهداف
برای اولویت‌بندی اهداف روش‌های مختلفی وجود دارد. توصیه می‌شود تما‌می‌این روش‌ها را مطالعه کرده و سپس فکر کنید که بهتر است هر یک از اهدافتان را با کدامیک از این روش‌ها اولویت‌بندی کنید تا نتیجه بهتری دریافت کنید.
گرچه ممکن است از چند روش یا تما‌می‌روش‌ها نیز برای اولویت‌بندی اهداف خود استفاده کنید و در واقع انتخاب این روش‌ها کاملا به خود شما و اهدافتان مرتبط است.
اولویت بندی اهداف بر اساس ارزش‌ها
برای اولویت‌بندی اهداف براساس ارزش‌ها بهتر است درک بهتری از ارزش داشته باشیم.
برای تعریف ارزش می‌توان اینگونه بیان کرد که ارزش‌ها همان کارهایی هستند که افراد فارغ از شرایط بیرون به انجام آن‌ها تمایل نشان می‌دهند.
ویکتور فرانکلین از معروف‌ترین افرادی است که برای زندگی خود ارزش‌گذاری انجام داد و به نتیجه رسید.
ویکتور فرانکلین در زندان‌های آدم‌سوزی آلمان نازی اسیر بود و توانست جان سالم به‌در ببرد؛ از جایی که کمتر افرادی می‌توانند از آن جا خلاص شوند.
فرانکلین در جایی گفته است که:” من متوجه شدم زندانبانم با قدرت بیشتری از آن‌چیزی‌که وظیفه داشت به من شلاق می‌زد.
در این لحظه تصور کردم که او حتما آزردگی زیادی در زندگی خود داشته و من باید به او کمک کنم.”
کمتر انسانی در این شرایط به فکر کمک به فردی می‌افتد که در حال شکنجه او است.
این اتفاق نشان می‌دهد که یک انسان چگونه می‌تواند بدون توجه به اتفاقی که در حال رخ دادن است، تمایل درونی متفاوتی داشته باشد. این مسئله نشان‌دهنده همان ارزش‌ها است.
در این‌صورت زمانی که از اولویت‌بندی اهداف براساس ارزش‌ها سخن به میان می‌آید، بهتر است با توجه به تعریف ارزش لیستی از ارزش‌های زندگی خود تهیه کرده و سپس ببینید کدامیک از اهداف در راستای یک یا چند عدد از ارزش‌های وجودی‌مان است.
این اولویت‌بندی به شدت روی روحیه افراد تاثیرگزار است؛ زیرا هر بار که ما ارزش‌های وجودی خود را در زندگی نشان دهیم، احساس بهتری خواهیم داشت و لذت این مسئله زمانی به اوج خودش می‌رسد که همزمان با با آن در مسیر اهدافمان نیز حرکت کنیم.
به همین دلیل توصیه می‌شود یک لیست از ارزش‌های مهم زندگی خود تهیه کنید و آن را در کنار لیست اهدافتان قرار دهید.
با این روش میتوانید اولویت‌بندی اهداف براساس ارزش‌هایتان را تجربه کرده و از نتایج آن لذت ببرید.
اولویت بندی اهداف بر اساس زمانبندی
همانطور که از نام این روش از اولویت‌بندی اهداف پیداست، شما میتوانید اهداف خود را در دسته‌های مختلف اهداف کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت قرار دهید.
برای اینکه بهتر بتوانید درک کنید که اهدافتان در کدام دسته از زمان‌بندی‌ها قرار می‌گیرد، به این سوال پاسخ دهید که” با رسیدن به کدامیک از اهداف مسیر برای رسیدن به تعدادی از سایر اهداف هموار می‌شود؟”
به‌عبارتی، برای اینکه بتوانیم اهداف خود را براساس زمانبندی اولویت‌بندی کنیم باید ابتدا دورترین هدف خود را شناسایی کرده و در مرحله بعد آن را خرد کنیم.
به‌عنوان مثال فرض کنید می‌خواهید تا دوسال آینده یک خودرو خریداری کنید.
در این‌صورت باید تا دوسال آینده مبلغ خرید این خودرو را فراهم کنید. سپس برای اولویت‌بندی این هدف براساس زمانبندی باید مشخص کنید تا سال آینده چقدر باید پول داشته باشید که دوسال دیگر بتوانید خودروی مدنظر خود را خریداری کنید.
به‌همین ترتیب زمان را خردتر کنید؛ ۶ ماه دیگر، ۳ ماه دیگر، ۱ ماه دیگر و حتی هفته دیگر. شما باید برای رسیدن به هدف‌های کوچک خود که کسب همین مبالغ خردتر برای رسیدن به مبلغ زیاد خرید خودرو است، کارهایی انجام دهید تا بتوانید پول خود را پس‌انداز کنید. در این‌صورت، کارهایی که برای کسب این پول‌ها باید انجام دهید، خود یک نوع هدف محسوب می‌شوند و ممکن است برای بسیاری از افراد این کارها بیشتر از خود پول دارای اهمیت باشند.
اولویت بندی اهداف بر اساس فوریت
احتمالا برای شما هم پیش آمده است که در مسیر اهداف خود قرار داشته باشید و وقوع یک اتفاق غیرمنتظره باعث شده باشد تما‌می‌برنامه‌هایی که از قبل ریخته بودید به‌هم بخورد.
در این شرایط افراد دچار استرس شدیدی شده و غالبا احساس درماندگی زیادی می‌کنند.
حتی در اغلب موارد، این افراد در مشکل خود غرق شده و راه‌حل را تنها رسیدن به یک هدف خاص می‌دانند.
در واقع گاهی وقوع این اتفاقات غیرمنتظره به‌طور کل می‌تواند مسیر زندگی افراد را تغییر دهد.
در این شرایط، غالبا تصور می‌کنید که هرچه با سرعت بیشتری به سمت هدف حرکت می‌کنید، هدف هم با سرعت بیشتری از ما دور می‌شود. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟
علت بروز این اتفاق و یا تصور اشتباه تمرکز غلطی است که روی فوریت ایجادشده می‌گذاریم و شاید دیگر به‌طور کل نتوانیم به مسیر قبلی خود بازگردیم.
در این شرایط اگر افراد آگاهانه و حتی قبل از بروز این اتفاقات غیرمنتظره اهداف خود را براساس فوریت واقعی اولویت‌بندی کنند، تا حد زیادی از غرق‌شدن در این اتفاقات و مشکلات غیرمنتظره زندگی جلوگیری می‌کنند.
برای درک بهتر فوریت می‌توانیم دو نوع هدف را معرفی کنیم. نوع اول اهداف نتایج هستند که معمولا تاریخ انقضایشان بسیار سریع اتفاق می‌افتد.
به‌عنوان مثال تصور کنید یک گوشی همراه جدیدی را خریداری کرده‌اید.
بدیهی است که این گوشی همراه تا نهایتا یک هفته برای شما جدید خواهد بود و پس از یک هفته استفاده تا حد زیادی برایتان تکراری می‌شود و دیگر در استفاده از آن احساس شوق و هیجان نخواهید داشت.
نوع دوم اهداف در شناسایی فوریت فرآیندها هستند.
فرآیندها همان مسیری هستند که ما برای رسیدن به نتایج طی می‌کنیم. به‌عنوان مثال شما باید یک کار انجام دهید تا بتوانید پول خرید گوشی را به دست آورده و گوشی مدنظر خود را خریداری کنید.
حال اگر بخواهید تمرکز خود را روی یکی از این انواع اهداف بگذارید کدام را انتخاب می‌کنید که یک نتیجه دائمی‌و رضایت‌بخش دریافت کنید؟
بدیهی است که نوع دوم اهداف در دستیابی به یک نتیجه رضایت‌بخش و دائمی بهتر و موثرتر هستند.
در نتیجه، می‌توان فوریت اصلی و دقیق را فرآیند رسیدن به یک هدف معرفی کرد. اغلب مردم در انتخاب فوریت‌های زندگی‌شان اشتباه می‌کنند و همین انتخاب اشتباه باعث می‌شود که با مشکلات زندگی‌شان درگیر شوند.
به‌همین دلیل اولویت‌بندی اهداف براساس فوریت به همان اندازه روش‌های قبل اهمیت داشته و بهتر است به آن توجه شود.
در این‌صورت توصیه می‌شود اهداف خود را براساس فوریت نیز اولویت‌بندی کنید تا در ادامه راه با مشکلات کمتری مواجه شده یا ساده‌تر بتوانید از مشکلات غیرمنتظره زندگی‌تان عبور کنید.
اقدامات مهم به منظور اولویت بندی اهداف
همانطور که خواندید، اولویت‌بندی اهداف کار ساده‌ای است و نیاز به تمرکز و تصمیمات هوشمندانه و آگاهانه دارد. در این میان، برای اولویت‌بندی اهداف توصیه می‌شود اقدامات زیر را انجام دهید:
اهداف خود را به‌صورت دقیق شناسایی کرده و تما‌می‌آن‌ها را یادداشت کنید.
دلیل انتخاب هر یک از اهداف خود را بنویسید.
اهداف خود را در حیطه‌های اصلی هدف‌گذاری قرار دهید.
برای هریک از اهدافتان یک زمان معین مشخص کنید.
همانطور که گفته شد، ممکن است در طی مسیر رسیدن به هدف‌های خود با یک‌سری موانع و یا مشکلات غیرمنتظره احتمالی مواجه شوید. این موانع و مشکلات را نیز یادداشت کنید.
اهدافی که انجام آن‌ها تاثیر مهم‌تر و موثرتری در زندگی‌تان دارد را در ابتدای لیست قرار دهید.
توصیه می‌شود لیست اهداف خود را در مکانی قرار دهید که در زاویه دید باشد و اهدافتان دائما به شما یادآوری شده و به واسطه آن انگیزه بگیرید.
تمام تلاش خود را به کار گرفته و سعی کنید اهداف خود را در مدت زمان مشخص و تعیین‌شده، اجرایی کنید.
همانطور که گفته شد اولویت‌بندی اهداف نیز بسیار اهمیت دارد و شما باید براساس ارزش‌ها، زمانبندی و فوریت اهداف خود را اولویت‌بندی کنید تا بتوانید بهتر و موثرتر در مسیر رسیدن به اهدافتان گام بردارید.
نتیجه‌گیری
همانطور که در طول این مقاله چندین بار اشاره شد، اولویت بندی اهداف در دریافت نتیجه بهتر و موثرتر بسیار اهمیت دارد.
شما باید اهداف خود را در حیطه‌های اصلی هدف‌گذاری دسته بندی کرده و آن‌ها را براساس زمانبندی و ارزش‌های خود اولویت‌بندی کنید.
همچنین باید برای مشکلات و موانع احتمالی مسیر طی کردن اهداف نیز چاره‌ای بیاندیشید تا در آن‌ها غرق نشوید و ساده‌تر از آن‌ها عبور کنید.
در نهایت، توصیه می‌شود در مسیر رسیدن به اهداف، بلافاصله پس از رسیدن به یک هدف تعلل نکرده و هدف هوشمندانه دیگری برای خود انتخاب کنید تا بتوانید سریع‌تر به اهداف بزرگ خود دست پیدا کنید.
