وقتی احساس ارزشمندی کنید ، اشتیاق بیشتری نسبت به خود دارید و عملکرد شما در همه امور بالاتر خواهد رفت.
بنابراین وقت آن فرا رسیده است که برای دستیابی به این مهم اقدام کنید.
احساس ارزشمندی ارتباط مستقیم با عزت نفس انسان دارد و عزت نفس هم یکی دیگر از جنبه‌های روانی می‌باشد که وجود آن در روحیه انسان بسیار تاثیرگذار است.
عزت نفس معانی و تعاریف مختلفی دارد. چنانکه کریستوفر مراک در کتاب خود در اشاره به این موضوع می‌گوید، ما هنوز به مفهوم و معنی دقیق این واژه نرسیده ایم.
با این حال علیرغم وجود تعاریف و معانی مختلف، اختلاف چندانی بین این تعاریف وجود ندارد. بطور کلی احساس حرمت و ارزش به خود را عزت نفس می‌گویند.
با ما همراه باشید تا درباره احساس ارزشمندی اطلاعات بیشتری کسب کنید
احساس ارزشمندی ، دوران جوانی
احساس ارزشمندی در دوران جوانی به ما القا می‌شود. زمانی متوجه وجود این حس درونی می‌شوید که تحت انتقادات قرار بگیرید.
انتقادات از جانب خانواده، دوستان و جامعه به آرامی احساس ارزشمندی شما را زیر سوال می‌برد.
حتی گاهی ممکن است احساس عدم ارزشمندی داشته باشید. عزت نفس پایین احساس اعتماد به نفس شما را تحت شعاع قرار می‌دهد.
بنابراین زمانی میتوانید بر این مشکلات فائق آیید که احساس عزت نفس خود را بهتر بشناسید و آن را تقویت کنید.
در ادامه راه‌های بسیار مفیدی جهت شناخت و تقویت عزت نفس به شما ارائه می‌دهیم.
در ابتدا عزت نفس خود را بشناسید
عزت نفس یا احساسی که نسبت به خود داریم، جنبه مهمی از احساس برای داشتن زندگی بهتری است.
عزت نفس بالا به این معناست که ما خودمان را همانطور که هستیم دوست بداریم. خود را بپذیریم. همواره در اغلب اوقات از خود احساس رضایت داشته باشیم.
برخی عدم رضایت از وضعیت موجود را دلیل بر عزت نفس پایین می‌دانند.
ولی اصل بر دوست داشتن خود است. گاهی شرایط محیطی و عوامل بیرونی باعث نارضایتی می‌شود. این نکته را نباید با عزت نفس پایین یکی دانست.
مرکز مداخلات بالینی افراد در آمریکا، باورهای عمیق، اساسی و منفی در مورد خود را نشانه عزت نفس پایین می‌داند.
این افراد همواره درباره خود نظر منفی دارند. گاهی این باورها اغلب به عنوان واقعیت یا حقیقت در مورد هویت آن‌ها تلقی می‌شود.
عدم اعتماد به نفس و نداشتن خودباوری درمان نشده اغلب می‌تواند منجر به مشکلات مادام العمر شود.
پایین بودن اعتماد به نفس تمام جوانب موفقیت افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای موفقیت و سلامت روان اولین اصل اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی نسبت به خود است.
عدم وجود این موارد دائما باعث ایجاد ترس از شکست می‌شود. در حدی که دیگر برای رسیدن به اهدافتان تلاش نمی‌کنید.
احساس ارزشمندی خود را ارزیابی کنید
دانستن اینکه عزت نفس پایینی دارید اولین قدم برای بهبود و غلبه بر این عادت ذهنی است. اگر افکار منفی در مورد خود داشته باشید ممکن است عزت نفس پایینی داشته باشید.
این افکار می‌توانند حول یک ویژگی خاص ظاهری مانند وزن یا استایل بدنی شما بچرخد. یا می‌تواند جنبه‌های زیادی از زندگی شما مانند شغل و روابط اجتماعی تان را در بر بگیرد.
این نکته را برای ارزیابی خود در نظر بگیرید. اگر در مورد خود در اکثر مواقع افکار انتقادی دارید، احتمالا دارای عزت نفس پایینی هستید.
اگر برعکس است و در اغلب اوقات حس خوبی نسبت به خود دارید، می‌توان گفت سطح مطلوبی از عزت نفس را دارا هستید.
در این راستا، مدام به صدا و ندای درونی خود گوش کنید. وقتی درباره خود افکاری دارید، مثبت یا منفی بودن آن‌ها را مشخص کنید.
اگر در ارزیابی این مورد مشکل دارید، سعی کنید افکار خود را در مورد خود بنویسید.
این کار را میتوانید بصورت روزانه یا هفتگی انجام دهید. سپس نوشته‌های خود را مرور کنید و به عبارات به کار برده شده در مورد خود توجه کنید.
صدای درونی کسی که عزت نفس پایینی دارد اغلب در قالب یکی از این شخصیت‌ها نمایان می‌شود: یک فرد ناراحت و غمگین، یک فرد مقایسه گر، یک قضاوت کننده یا حتی کسی که فکر می‌کند ذهن و افکار دیگران را می‌خواند.
هرگاه احساس کردید ندای درونی شما در حال توهین به شماست یا بدترین تصور از دیگران را برای شما به نمایش می‌گذارد، زنگ هشدار برای شما به صدا در آمده است. و باید بیشتر روی احساس ارزشمندی به خود کار کنید.
ساکت کردن صدای درونی منفی اولین قدم در رفع این مورد این است. جایگزینی آن با افکار مثبت در گام‌های بعدی مورد توجه خواهد بود.
در این مورد مثالی را برای شما متذکر می‌شویم.
فرض کنید برای یافتن شغلی اقدام کرده اید اما فعلا آن را به دست نیاورده اید. در این حالت ندای درونی تان به شما می‌گوید: “من شغلی را که برای آن تلاش کرده بودم کسب نکردم، بنابراین دیگر هرگز شغلی نخواهم داشت و بیهوده هستم”.
در این حالت شما باید ندای درونی خود را اصلاح کنید. به جای عبارت قبل به خود بگویید: “ممکن است من از به دست آوردن این شغل نا امید شده باشم. اما من سخت کار کرده ام و شغل مناسب در انتظار من است. فقط باید آن را پیدا کنم.”
دلیل کاهش عزت نفس خود را پیدا کنید
هیچ کس از بدو تولد به طور ذاتی عزت نفس پایینی ندارد. به طور کلی از دوران کودکی به دلیل برآورده نشدن نیازها، بازخورد منفی دیگران یا به دلیل یک رویداد منفی عمده در زندگی این احساس ایجاد می‌شود.
دانستن منبع مشکلات عزت نفس می‌تواند به شما در غلبه بر آن‌ها کمک کند.
اگر در ارزیابی و بررسی ندای درونی خود متوجه احساس خاصی شدید، سعی کنید اولین خاطره مربوط به این احساس را به یاد آورید.
با این کار میتوانید دلیل و منبع کاهش عزت نفس خود را ردیابی کنید.
به عنوان مثال، اگر منفی گرایی شما در مورد وزن یا ظاهر شماست، سعی کنید به یاد داشته باشید که چه زمانی برای اولین بار از وزن خود احساس ناراحتی کردید.
آیا در معرض مسخره شدن قرار گرفتید یا نه. آیا به دلیل اظهار نظری خاص یا گروهی از افراد بوده است.
برای خود تعیین هدف کنید
برای ارتقاء عزت نفس هدف تعیین کنید. کلید توسعه عزت نفس این است که صدای درونی خود را از صدای منفی و انتقادی به صدایی مثبت و تشویقی تبدیل کنید.
در نهایت، شما باید تصمیم بگیرید که نحوه بازسازی طرز فکر خود را چگونه و از چه راهی انتخاب کنید.
به عنوان مثال ممکن است شما روش رفاقت با خود را در پیش بگیرید.
مثلا خود را به عنوان یک دوست برای خود در نظر بگیرید. با خودتان مثبت تر باشید و مانند دوستی مهربان با خود صحبت کنید. بدین ترتیب از حالت لفظ انتقادی با خود بیرون می‌آیید.
همچنین میتوانید ویژگی‌های مثبت خود را لیست کنید.
روی چیزهایی تمرکز کنید که در مورد خودتان دوست دارید. به خودتان یادآوری کنید که چه جنبه‌های مثبتی دارید.
با این کار ندای درونی شما از تمرکز بر جوانب منفی مسائل شما خارج می‌شود.
به دستاوردهای خود بدون هیچ غذر و بهانه ای به خودتان تبریک بگویید. افرادی که عزت نفس بالاتری دارند می‌توانند بپذیرند که ویژگی‌های مثبتی دارند، حتی اگر کامل نباشند.
لیست خود را در جایی قابل مشاهده مانند آینه یا کمد اتاق تان قرار دهید. روزانه به آن نگاه کنید. میتوانید به مرور زمان و با مثبت تر شدن صدای درونی خود، به لیست خود موارد جدید اضافه کنید.
آن‌ها را دنبال کنید . این مجلات در شناخت تعاریف مثبت اندیشی به شما کمک می‌کنند. باعث می‌شوند که تعریف و تمجیدهایی که افراد راجع به شما می‌گویند را بهتر بشناسید.
افکار خوبی که درباره خود دارید را بهتر و بیشتر بنویسید. در حالی که ممکن است افکار منفی به طور کامل از بین نروند.
ولی صرف زمان بیشتر بر روی موارد مثبت باعث می‌شود احساس کلی شما نسبت به خود بهبود پیدا کند.
این گونه مجلات می‌تواند ابزاری قدرتمند برای نظارت بر گفتگوی درونی شما و ارتقاء عزت نفس شما باشد.
از مجلات خود برای تعیین هدف استفاده کنید. شما میتوانید اهدافی را برای بهبود خود تعیین کنید بدون اینکه انتظار کمال در همه جنبه‌های زندگی خود داشته باشید.
خود را مورد بخشش قرار دهید
سعی کنید زیاد به خود سخت نگیرید. انتظار از خود برای کامل و بهترین بودن بسیاری اوقات به جا است. ولی همیشه نمی‌توان کامل بود و کمال هر چیزی را بدست آورد.
خود را به خاطر کامل نبودن ببخش.
به یاد داشته باشید که شما نیز مانند دیگران انسان هستید. برای داشتن عزت نفس بالا نیازی نیست که کامل باشید.
اگر بتوانید خود را همانطور که هستید بپذیرید، عزت نفس بسیار بالاتری خواهید داشت.
حتی اگر بخواهید در برخی زمینه‌ها تلاش کنید تا پیشرفت داشته باشید.
به عنوان مثال اگر زود عصبانی می‌شوید و کنترل خود را از دست می‌دهید، باید به خود بگویید “من جنبه‌های مثبت فراوانی دارم.
به هرحال من هم انسان هستم و دارای نواقصی می‌باشم. باید بر روی کنترل احساسات خود کار کنم تا این مشکل را بهبود بخشم”. خود را ملامت نکنید.
به خود فرصت دهید و خود را مورد عفو قرار دهید. در این حالت احساس منفی شماطت به سراغ شما نمی‌آید.
به خودتان بگویید که اعتماد به نفس دارید و اهل ارتباط هستید حتی اگر چنین احساسی ندارید.
احساسات و اعتقادات شما همگی از افکاری که به آن فکر می‌کنید نشأت می‌گیرد. بنابراین، اگر باور داشته باشید که اعتماد به نفس دارید و اهل ارتباط هستید، چنین خواهد بود.
هر روز خود را در آینه نگاه کنید. چیزی برای تحسین در خود بیابید. مطمئن شوید که هنگام صحبت با خود در هر زمان مثبت هستید.
به خودتان بگویید که امروز چقدر عالی هستید یا چقدر خوب به نظر می‌رسید. مثبت اندیشی را حالت طبیعی بودن خود قرار دهید.
شرکت در کارهای خیریه باعث تقویت عزت نفس می‌شود
در ابتدای مطلب توضیح دادیم که عزت نفس یعنی داشتن احساس خوب نسبت به خود. بسیاری از مردم هنگامی‌که در امور خیریه و رفع نیازهای دیگران شرکت می‌کنند، احساس بهتری نسبت به خود پیدا می‌کنند. از طرفی داوطلب شدن برای شرکت در خیریه هم باعث ایجاد بهبود در وضعیت عزت نفس شما می‌شود و هم اینکه به دیگری کمک می‌کنید. این یعنی یک معامله برد- برد و چه چیزی بهتر از این.
به خود ارزش دهید و سبک زندگی مثبت تری ایجاد کنید
زمانی را برای مراقبت از خود اختصاص دهید. وقت گذاشتن برای خود دشوار است، اما وقت گذاشتن برای انجام کارهایی که باعث آرامش و شادی شما می‌شود می‌تواند عزت نفس شما و همچنین بهره وری شما را در محل کار و در خانه را افزایش دهد. سرگرمی‌ای پیدا کنید که باعث می‌شود از نظر جسمی‌و روحی احساس بهتری داشته باشید.
در برخی از افراد یوگا، دوچرخه سواری یا دویدن به آن‌ها کمک می‌کند تا احساس مثبت و بهتری را تجربه کنند.
در این راستا میتوانید گزینه ورزش کردن را امتحان کنید.
حتی اگر وقت رفتن به باشگاه ورزشی را ندارید، پیاده روی سریع اغلب تنها چیزی است که شما برای حرکت بیشتر و بهبود سلامتی خود به آن نیاز دارید.
کمی ورزش می‌تواند به شما انرژی بیشتری بدهد. این انرژی باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشید و به تقویت سیستم ایمنی شما نیز کمک می‌کند.
روش دیگر این است که اطراف خود را با افراد مثبت احاطه کنید.
اگر عوامل منفی در زندگی شما وجود دارد که باعث می‌شود احساس بدی نسبت به خودتان داشته باشید، سعی کنید زمانی را که با آن‌ها می‌گذرانید به حداقل برسانید یا حذف کنید.
در عوض افرادی را که مثبت اندیش هستند در زندگی خود بگنجانید. وجود چنین افرادی به عنوان یک سیستم حمایتی برای شما عمل می‌کند. شما را به سمت جوانب و عوامل مثبت سوق می‌دهد. سپس باعث می‌شود احساس ارزشمندی بیشتری در خود احساس کنید.
نظرات منفی افراد را نادیده بگیرید. به خودتان گوش دهید و مطمئن باشید، هیچ کس نمی تواند شما را به خاطر خوب یا بد بودن شما قضاوت کند.
با اهمیت ندادن به این گونه افکار، چنین اجازه ای به دیگران ندهید. زیرا وقتی به قضاوت های منفی دیگران بی اهمیت باشید، خود به خود از آن‌ها در جهت منفی ساختن شما سلب قدرت می‌کنید.
برای بهداشت شخصی، تیپ و آرایش خود وقت بگذارید. اگر با انتخاب لباس‌هایی که به شما احساس اعتماد به نفس بیشتری می‌دهند، احساس بهتری پیدا می‌کنید پس آن را از دست ندهید. این روش نیز یکی دیگر از جمله کارهایی است که میتوانید در راستای ایجاد و تقویت احساس ارزشمندی نسبت به خود انجام دهید.
کمال گرایی و عزت نفس
کمال گرایی حالتی است که ذهنی است و اغلب خود تحمیلی است. این خوب نیست که خود را با استانداردهای بالاتر بسنجید. استانداردهای دست نیافتنی را بشناسید.
اغلب این استانداردها ایده آل هستند ولی زندگی همیشه آنطور که برنامه ریزی شده پیش نمی‌رود. وقتی نمی‌توانید با تصویر ایده آلی که در ذهن خود دارید خود را مطابقت دهید،از خود نا امید می‌شوید.
این حالت بدترین ضربه را به احساس ارزشمندی شما وارد می‌کند. کمال گرایی در حدی که شما را ترغیب به پیشرفت و بهتر شدن کند، بد نیست. ولی اگر حالتی برای شما پیش آورد که دچار یاس شوید، باید آن را رها کنید.
میتوانید مشاوره کنید
اگر احساس می‌کنید که نمی‌توانید عزت نفس خود را به تنهایی ارتقا دهید. یا هنگام کشف ریشه‌های اعتماد به نفس پایین خود دچار سردرگمی می‌شوید. ممکن است نیاز باشد به یک مشاور مراجعه کنید.
مشاور می‌تواند به شما در شناسایی عزت نفس پایین و مقابله با آن کمک کند. به شما روش‌هایی می‌آموزد که ریشه ی عزت نفس پایین را در خود بیابید و سپس با آن مقابله کنید.
همچنین با درمان رفتاری شناختی به شما آموزد که چگونه با احساسات خود به شیوه ای سالم برخورد کنید.
