شاید این اولین سوالی باشد به ذهن برخی از شما خطور می‌کند. چه دلیلی دارد یاد بگیریم چگونه صحبت کنیم و چگونه ارتباط برقرار کنیم؟
مگر نگفته اند که ما باید خودمان باشیم، و همانگونه که هستیم خودمان را نشان دهیم؟ برای رسیدن به پاسخ سؤال های خود، همراه ما باشید.
آیا تا به حال از خود پرسیده اید، یادگیری مهارت های ارتباطی، چه فایده ای دارد؟
همه ما در طول شبانه روز با افراد مختلفی در ارتباط هستیم. به قول کارل راجرز، هر انسان دنیایی پیچیده درون خود دارد.
زندگی بشری یک زندگی اجتماعی، ما در زندگی خود با افراد زیادی سر و کار داریم.
در واقع برای اینکه بتوانیم بهتر زندگی کنیم، باید دنیای درون هر کس را به خوبی متوجه شویم.
اجتماعی بودن زندگی انسان، باعث می‌شود که دیگران نقش های مهمی در لحظه لحظه های یکدیگر داشته باشند.
امروزه عدم برقراری ارتباط مناسب، به معنای انزوا و از دست دادن زندگی است.
مهارت ارتباطی، مجموعه فرامین و نکات مهمی است که برای زندگی بهتر و ارتباط صحیح بین انسان ها به وجود آمده است.
آشنایی با مهارت ارتباطی
همانطور که گفتیم، انسان موجودی اجتماعی است. حتی منزوی ترین افراد هم برای اینکه بتوانند ساده‌ترین احتیاجات زندگی خود را مانند خورد و خوراک، برطرف کنند، به ارتباط با انسان های دیگر نیازمند هستند.
حال در بسیاری از موارد، چگونگی این ارتباط بسیار مهم است.
به عنوان مثال، نوع ارتباطی که با همسر و یا فرزندان خود داریم، قطعا با ارتباط ما با همکارانمان بسیار متفاوت است.
مهارت های ارتباطی، مجموعه ای از رفتارها و اطلاعات است، برای اینکه انسان ها بتوانند ارتباط مؤثربیشتری با یکدیگر برقرار کنند.
پس از سالها تحقیق، محققین حوزه سلامت روان و روانشناسی، به این نتیجه رسیده اند که یاد گرفتن قوانین و مهارت ارتباطی، از نان شب برای انسان واجب تر است.
امروزه سمینار ها، همایش ها و کلاس های زیادی در تقویت این مسئله برگزار می‌شود.
متخصصان این حوزه معتقدند که اگر انسان ها یاد بگیرند چگونه با یکدیگر در ارتباط باشند و اطلاعات را به یکدیگر منتقل کنند، بخش اعظمی از مشکلات زندگی فردی و اجتماعی حل می‌شود.
چرا و چگونه مهارت ارتباطی را یاد بگیریم؟
بگذارید با یک مثال ساده، ذهن شما را به ای مسئله مهم روشن کنیم. زندگی مانند یک دریای بزرگ است. زمانی که به دنیا می‌آییم، تا مدتی تحت حمایت پدر و مادر هستیم اما پس از چند سال، خودمانیم و خودمان.در این دریای بزرگ، شنا کردن بسیار مهم است.
اگر می‌خواهید به یک مقصد خوب و یا همان خشکی برسید، باید یاد بگیرید چگونه شنا کنید. شاید بتوانید با دست و پا زدن خودتان را روی آب نگه دارید، اما رو به جلو نخواهید رفت.
یاد گرفتن مهارت ارتباط با دیگران، مانند یاد گرفتن شنا است. می‌توانید از آن در مسیر موفقیت و زندگی بهتر استفاده کنید.
برخی از کوچکترین فواید یادگیری مهارت های ارتباطی به این شرح است:
• کسب ارتباط بهتر با دوستان و خانواده
• داشتن ازدواج موفق
• تداوم روابط و دوستی ها
• کمکی برای کسب شغل بهتر
• برقراری ارتباط مؤثر با همسر و فرزندان
• افزایش انرژی مثبت و انگیزه
• تقویت روحیه همکاری و پیشرفت
• کاهش استرس ها، نگرانی ها و اضطراب ها
• کاهش بیماری های روانی و عصبی
• افزایش قدرت کلامی و ارتباطی
البته لازم به ذکر است که این مهارت ها، فواید بسیار گسترده تری دارند. استفاده از این روش ها به موقعیت ها و جایگاه های شما بستگی دارد.
اما به صورت کلی یادگیری این قواعد کمک می‌کند که، همسر بهتری باشید، دوست بهتری باشید، پدر یا مادر بهتری باشید، همکار بهتری باشد و حتی شخص بهتری برای خودتان باشید.
به کلامی ساده، اگر می‌خواهید به بهترین نمونه از خودتان برسید، باید این مهارت ها را یاد بگیرید.
انواع مهارت های ارتباطی
انواع مهارت ها و قوانین ارتباطی
مهارت های ارتباطی، بسیار گسترده و مختلف است.
در واقع هر نوع ارتباطی دارای یک سری قواعد خاص مربوط به خودش است. محققین برای آشنایی بهتر و یادگیری ساده‌تر این روش ها، دو دسته بندی کلی و جزئی را طراحی کرده اند. ابتدا به تقسیم بندی کلی می‌پردازیم.
• مهارت های انتقال پیام
در هر ارتباطی، برای اینکه بتوانیم منظور خودمان را بهتر و دقیق تر بیان کنیم، روش هایی وجود دارد.
مهارت های انتقال پیام به مجموعه ای از تکنیک ها و رفتارها گفته می‌شود که باعث برقراری ارتباط مؤثر می‌شود.
انتقال پیام به دو دسته، مهارت ارتباط کلامی و غیرکلامی تقسیم می‌شود.
به زبانی ساده‌تر، چه گفتن و چگونه گفتن، موضوعات اصلی این مهارت هستند.
نوع جمله بندی ها، شیوایی کلام، نوع لحن کلام و… و همچنین زبان بدن و ارتباط چشمی، بخشی از مفاهیم مهارت های انتقال پیام است.
جالب است بدانید، بسیاری از دعواها، مشکلات، قهرها و جدایی ها به دلیل عدم توانایی افراد در این زمینه است.
• مهارت های دریافت پیام
هر مکالمه‌ای، حداقل یک گوینده و یک شنونده دارد. شما به همان اندازه که باید متکلم خوبی باشید، باید شنونده خوبی هم باشید.
خوب شنیدن و بهتر فهمیدن یکی از مهمترین مهارت های ارتباطی محسوب می‌شود. تقویت مهارت های دریافت پیام در زمینه ها مختلفی تاثیر دارد.
به عنوان مثال، اگر به خوبی حرف های همسر خود را درک کنید، از بروز دعواها و اختلافات جلوگیری می‌کنید. اگر بهتر منظور استاد خود را متوجه شوید، درس خود را راحت تر یاد می‌گیرید. در هر زمینه، این مهارت بسیار مهم است.
نقش مهارت های ارتباطی در زندگی
مهارت های ارتباط با دیگران، در تقسیم بندی جزئی
• ارتباط های فردی
ارتباط های دو به دو، بیشترین نقش را در زندگی ما دارند.
ممکن است ما در طول روز با هزاران نفر به صورت فردی دیدار داشته باشیم.
این افراد می‌توانند خانواده، همسر، فرزندان، دوستان، همکاران و حتی مردم غریبه باشند.
اگر بلد نباشید چگونه با هر کس با توجهی به جایگاهی که دارد، ارتباط برقرار کنید، نمی‌توانید زندگی کنید.
جالب است بدانید، بسیاری از مشکلات مانند بیکاری، افسردگی، مجرد ماندن و… به دلیل عدم آشنایی با مهارت های ارتباطی و مهارت ارتباط فردی است.
این مهارت به شما یاد می‌دهد که چگونه شخصیتی جذاب تر، قوی تر و قاطع تر داشته باشید. افرادی که بتوانند روابط فردی خود را بهبود ببخشند، در زندگی اجتماعی هم موفق تر خواهند بود.
در اولین قدم شما باید یک شنونده خوب باشید. در عین حال باید چهره ای مصمم، قوی و خوش‌رو داشته باشید.
در مرحله بعد باید علاقه خود را به شنیدن کلام گوینده نشان دهید، مثلا از او سؤال بپرسید.
نوع لحن شما، تن صدای شما، نحوه برقراری ارتباط چشمی و زبان بدن در این ارتباط ها بسیار اهمیت دارد.
• ارتباط های کاری
یکی از مهمترین بخش های زندگی انسان ها، کار آنهاست. محیط کار و افرادی که با آنها سروکار داریم، نقش موثری در حال ما و زندگی ما دارند.
مهارت های ارتباطی کاری به ما کمک می‌کنند که در شغل خود پیشرفت کنیم.
بروز تنش ها و اتفاقاتی که باعث از دست دادن کار می‌شود را با این مهارت ها فراموش کنید.
مهارت ارتباط کاری، برای فروشنده ها، کارمندان، تولید کننده ها و… مفید است. در این مهارت ها یاد می‌گیرید چگونه با مشتری ارتباط برقرار کنید و محصول خود را به راحتی بفروشید. چگونه با رئیس خود و یا همکاران خود صحبت کنید. چگونه افزایش تولید و افزایش سرمایه داشته باشید. همه این ها مهارت هایی است برای زندگی بهتر.
• ارتباط های خانوادگی
مهارت ارتباطی مؤثر با خانواده از چند جهت مورد بررسی قرار می‌گیرد. در مرحله اول که از آن صحبت شد، نوع جایگاه فردی شما مهم است. اما یک بُعد دیگر وجود دارد. ارتباط مؤثر با خانواده به صورت خانوادگی و جمعی مسئله ای بسیار مهم است.
در مهارت های ارتباطی یاد می‌گیرد، چگونه نقش مثبت و مهمی در خانواده داشته باشید. چگونه خانه را به محیط امین و خانواده را به جمعی پر از آرامش تبدیل کنید. یاد می‌گیرید، چگونه یک همسر و همزمان یک مادر یا پدر خوبی باشید.
نکاتی مهم در برقراری ارتباط مؤثر
چگونه صحبت کردن و چگونه رفتار کردن علاوه بر اینکه به ما در داشتن زندگی بهتر کمک می‌کند، نوعی وظیفه ما محسوب می‌شود.
هر شخصی در جامعه وظیفه دارد راه های برقراری ارتباط با دیگران را بداند.
این مهارت های ارتباطی هستند که تفاوت جامعه‌ی انسانی و حیوانی را نشان می‌دهد.
اگر می‌خواهید با دیگر ارتباط مؤثر و خوبی داشته باشید، نکاتی وجود دارد که باید به آنها دقت کنید. در ادامه به صورت مختصر به این نکات اشاره خواهیم کرد.
• خوب حرف بزنید
• خوب گوش کنید
• به زبان بدن توجه کنید
• از کلماتی که بار معنایی مثبت دارند استفاده کنید
• تن صدای خود را کنترل کنید
• مثال بزنید، شعر بگویید
• از آواها و صداهای اضافی پرهیز کنید (مانند استفاده مدام از اِاِاِاِ در جملات)
• قبل از حرف زدن فکر کنید
• در هنگام مکالمه تمرکز کنید و حواس پرت نباشید
لازم است بدانید، ارتباط مؤثر و مهارت در آن، مسئله ای بسیار مهم در زندگی است که باید از کودکی به فرزندانمان بیاموزیم.
کودکانی که می‌دانند چگونه بهتر ارتباط برقرار کنند و تاثیرگذار باشند، زندگی بهتری دارند.
تحقیقات نشان داده است کودکان و نوجوانان آموزش دیده در زمینه ارتباط با دیگران، زندگی موفق تر، شادتر و اجتماعی تری دارند. این افراد کمترین میزان درگیری با افسردگی و شکست های روحی را دارند.
